Świdwin (zachodniopomorskie) – przewodnik po mieście (projekt „Miasta stojące murem”)

Świdwin jest niewielkim, ale bardzo ciekawym miastem położonym w województwie zachodniopomorskim. Odwiedziłem go z uwagi na zamek joannitów, pozostałości murów obronnych oraz bramę miejską. Zapraszam Was do przewodnika po tym niesamowitym miasteczku.

Świdwin co zobaczyć?

Pierwszy raz Świdwin odwiedziłem w 2022 roku, gdy przemierzałem Pomorze w poszukiwaniu miast z murami obronnymi. Przejeżdżając przez miasto zauważyłem miejscowy zamek oraz bramę miejską i wiedziałem wówczas, że z pewnością tam wrócę. Okazja nadarzyła się rok później i kilka tygodni temu przyjechałem tam ponownie. Samych murów nie zostało tam wiele, ale z uwagi na okazałą bramę miejską wpisuję Świdwin do projektu “Miasta stojące murem”.

Świdwin najważniejsze informacje

Historia Świdwina sięga XII wieku, gdy istniał w tym miejscu gród na szlaku handlowym z Kołobrzegu do Wielkopolski, natomiast pierwsza wzmianka pochodzi z końca XIII wieku. Miastem władali biskupi kamieńscy, margrabiowie brandenburscy, a także zakon krzyżacki. Prawa miejskie nadano pod koniec XIII wieku.

15 lipca 1469 miała rozegrała się tzw. Bitwa o krowę, czyli potyczka między mieszkańcami miasta, a Białogardu. Wynikła ona z zatargu o krowę, w konsekwencji której mieszkańcy pobliskiego Białogardu napadli zbrojnie na Świdwin. Napastnicy przegrali tę walkę, a zginęło w niej aż 300 mieszkańców miasta, kolejnych 100 dostało się do niewoli. Od 1969 roku, czyli od 500 rocznicy odbywają się zawody pomiędzy mieszkańcami obu miast.

W XVI wieku w Świdwinie rozwinęło się warzelnictwo, a tutejsze piwo było jednym z najlepszych w Nowej Marchii. Od 1540 do 1808 roku w mieście mieszkali joannici, którzy na miejscowym zamku urządzili swoją komandorię.

W połowie XVI wieku Świdwin został spustoszony przez zarazę, a w XVII wieku dwa pożary spowodowały kolejne szkody. Dodatkowe zniszczenia przyniosła wojna trzydziestoletnia w tym samym stuleciu.

XVIII wiek był łaskawszy dla miasta, które zaczęło się rozwijać na handlu i produkcji sukna. W XIX wieku pojawiła się tu linia kolejowa łącząca Stargard oraz Koszalin, co zaowocowało dalszym rozwojem miasta.

Pod koniec II wojny światowej miasto zostało mocno zniczczone, było to efektem zastrzelenia radzieckiego dowódcy przez dwóch członków Hitlerjugend. Dokonali tego z zamkowej wieży. Podobno strzelcy uciekli ukrytym podziemnym przejściem.

Według opowiadań zamek, kościół i brama Kamienna były połączone podziemnym tunelem, podobno nawet w latach dziewięćdziesiątych natknięto się na podziemne wejście, ale konserwator zabytków nie wyraził zgody na prace.

Najciekawsze atrakcje w Świdwinie

Zamek Joannitów w Świdwinie

Budowę zamku w Świdwinie rozpoczęto w 1280 roku. Sto lat później warownia przeszła pod władanie zakonu krzyżackiego, a jej załogę stanowiło 12 zakonników. W XIV i XV wieku zamek przeszedł przebudowę. Joannici przybyli do miasta w 1540 roku i urządzili w nim swoją siedzibę. Za ich sprawą przebudowano gotycką część zamku oraz zbudowano dwa gotyckie budynki będące częścią obiektu. Obecnie we wnętrzach mieści się biblioteka, kino oraz ośrodek kultury. Warownia udostępniona jest do zwiedzania o pełnych godzinach z przewodnikiem. Bilet normalny kosztuje 18 zł, a ulgowy 15 zł. Dokładne informacje można znaleźć na stronie muzeum. W średniowieczu na zamku funkcjonowała mennica, na której bito denara świdwińskiego. Zobaczyć go można w gablotkach w muzeum zamkowym.

Będąc na dziedzińcu przyjrzyjcie się zachodniej ścianie, w której widać wbitą kulę armatnią.

Mury obronne w Świdwinie

Budowę murów obronnych w Świdwinie rozpoczęto w 1319 roku. W XIV wieku przebudowano miejskie bramy, niemniej w XVI wieku stan miejskich obwarowań nie był w dobrym stanie. Po wojnie trzydziestoletniej w XVII wieku mury zaczęły popadać w ruinę, a od 1787 roku rozpoczęto ich rozbiórkę. Pierwotna długość murów wynosiła 1200 metrów, a w linii obwarowań co 30 metrów znajdowały się baszty. Początkowo do miasta prowadziły dwie bramy miejskie Młyńska oraz Kamienna, a w XV wieku dobudowano kolejną w okolicy zamku.

Do czasów współczesnych pozostała okazała brama Kamienna, a także fragment murów obronnych o długości 14 metrów, który można zobaczyć w okolicy rzeki Rygi przy ulicy Nad Regą.

Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Świdwinie

Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Świdwinie zbudowano w XV wieku w stylu gotyckim, a w późniejszych stuleciach przebudowano go. W trakcie II wojny światowej świątynia została uszkodzona, ale po zakończeniu działań wojennych odbudowano ją.

Rynek w Świdwinie

Rynek w Świdwinie to Plac Konstytucji 3 Maja. Niestety zabudowania wokół niego to zdecydowanie współczesne budynki, ale poza wspomnianym wcześniej kościołem warto zwrócić uwagę na budynek, w którym mieści się Starostwo Powiatowe.

W centralnej części rynku znajduje się Pomnik Poległym i Pomordowanym Żołnierzom i Ofiarom faszyzmu i stalinizmu.

Wieża Bismarcka

W Świdwinie w Parku Miejskim znajduje się Wieża Bismarcka z 1911 roku o wysokości 22 metrów.

Mural Rudofla Virchowa

Z Świdwinem związany był Rudolf Virchow będący patologiem oraz antropologiem. Na budynku przy Lekarskiej znajduje się poświęcony mu mural.

Świdwin choć jest niewielki miasteczkiem, to warto poświęcić mu trochę czasu szczególnie z uwagi na zamek oraz bramę Kamienną. Jeśli będziecie w okolicy to zachęcam Was do krótkiego spaceru po mieście.