Bystrzyca Kłodzka położona jest w województwie dolnośląskim, w którym znajduje się wiele miejscowości odwiedzonych przeze mnie w ramach projektu “Miasta stojące murem”. Są to m.in. Środa Śląska, Lwówek Śląski, Wołów czy Ząbkowice Śląskie. Bystrzyca Kłodzka jest miastem pełnym historii i ciekawych zabytków, a także murów miejskich. Zapraszam Was do lektury przewodnika po Bystrzycy Kłodzkiej.

Bystrzyca Kłodzka najciekawsze atrakcje

Booking.com

Wizytę w Bystrzycy Kłodzkiej planowałem już od dawna z powodu murów miejskich. Odwiedziłem ją w maju 2022 roku, a ponieważ dojechałem wczesnym niedzielnym rankiem, to spacerowałem po pustym mieście, co dodatkowo dodało uroku.

Bystrzyca Kłodzka najważniejsze informacje

Historia Bystrzycy Kłodzkiej sięga XI wieku, ale prawa miejskie zostały nadane dopiero w 1319 roku. Przypuszcza się, że miasto zostało założone przez czeskiego rycerza Havela z Lemberka, który był zarządcą ziemi w okolicy Kłodzka.

Od samego początku, czyli od momentu nadania praw miejskich Bystrzyca Kłodzka miała status miasta królewskiego, które bardzo prężnie rozwijało się dzięki rzemieślnictwu. Niestety w pierwszej połowie XIV wieku miasto najechali husyci, którzy je zniszczyli. Po okresie wojen husyckich nastąpił ponowny rozwój miasta, aż do czasu pożaru w 1475 roku, gdy Bystrzyca ponownie uległa zniszczeniu. Na szczęście miasto po tej tragedii podniosło się bardzo szybko. Rozwijało się sukiennictwo, a na początku XVI wieku zbudowano wodociągi.

Okres wojny trzydziestoletniej w XVII wieku nie był łaskawy dla miasta, ponieważ było ono wielokrotnie najeżdżane i grabione. Podobnie miało to miejsce podczas tzw. wojny kartoflanej w XVIII wieku, gdy miasto ponownie było ograbione przez najeźdźcę.

Bystrzyca Kłodzka była wielokrotnie nawiedzana przez pożary m.in w 1646 roku, gdy Szwedzi pod koniec wojny trzydziestoletniej podpalili Bystrzycę Kłodzką, ale również kilkakrotnie w XVIII i XIX wieku.

Bystrzyca Kłodzka co zobaczyć?

Mury obronne w Bystrzycy Kłodzkiej

Pierwotna długość murów obronnych wynosiła 1580 metrów. Do dzisiaj zachowała się zdecydowana większość, chociaż niektóre źródła mówią nawet o prawie całości długości. Nie zachował się zachodni fragment murów oraz są braki w części północnej, natomiast mury najlepiej są widoczne przy ulicy Międzyleśnej oraz Wojska Polskiego. W wielu miejscach są mocno obniżone.

Budowę miejskich obwarowań rozpoczęto w czasie, gdy nadano prawa miejskie, czyli około 1319 roku. Dzięki budowie murów miasto otrzymało samodzielność prawną od króla Jana Luksemburczyka, dzięki czemu Bystrzyca zyskała status miasta królewskiego. Z uwagi na położenie na wzgórzu oraz obok rzek Bystrzycy i Nysy Kłodzkiej wysokość murów była zróżnicowana i wahała się od 8,5 do 10 metrów, a grubość wynosiła około 1 metra.

W momencie budowy murów miasto posiadało dwie bramy miejskie Kłodzką i Wodną (zwana Niską lub Górską). Na początku XV wieku utworzono furtę Wyszkowską, a w 1580 zbudowano Bramę Nową. W XVI i XVII wieku mury obronne były wielokrotnie remontowane, ponieważ ich stan nie był najlepszy. Dochodziło nawet do miejscowych zawaleń.

W XIX wieku bramy Kłodzka i Nowa zostały rozebrane, a po tej pierwszej pozostała tylko wieża bramna. Do czasów współczesnych przetrwała również Brama Wodna.

Wspomniana wcześniej Brama Wodna z XIV wieku mieści się przy ulicy Podmiejskiej. Brama Kłodzka znajdowała się w okolicy dzisiejszej ulicy Okrzei. Obecnie można zobaczyć tam Basztę Kłodzką z 1319 roku, która jest dawną wieżą bramną. W Wieży Kłodzkiej znajdował się również niewielki loch.

Wieża Rycerska, która przetrwała do czasów obecnych nazywana była Kruczą, Rzeźniczą i Czarną. Położona jest przy ulicy Rycerskiej. Zbudowano ją w XIV wieku, a w XIX wieku przerobiono na dzwonnicę kościelną.

Warto również wspomnieć o pozostałościach dawnej wieży warownej (tzw. Wójtostwo) z XIV wieku, która została zbudowana w sąsiedztwie Bramy Wodnej. W XVII wieku mieściły się w niej mieszkania dla oficerów. Pierwotnie miała wysokość 27 metrów, ale późniejszych stuleciach została obniżona o dwie kondygnacje. Obecnie w jej wnętrzach znajdują się mieszkania.

Rynek i ratusz w Bystrzycy Kłodzkiej

Rynek (Plac Wolności) w Bystrzycy Kłodzkiej jest niewielki, a jego wymiary wynoszą 85 na 60 metrów. Sporą powierzchnię zajmuje miejski ratusz. W północno-zachodniej części znajduje się barokowa Kolumna św. Trójcy postawiona tam w 1736 roku, której zadaniem była ochrona miasta od zarazy i pożarów. Monument ma 10 metrów wysokości, a jego twórcą był śląski rzeźbiarz Anton Jorg z Kamieńca Ząbkowickiego. Warto również wspomnieć, że barierkę otaczającą kolumnę oraz barierkę na podwyższeniu wzdłuż kamienic wykonał mistrz kowalstwa artystycznego Jan Liwacz, który jest również wykonawcą słynnego napisu „Arbeit macht frei” nad główną bramą obozu koncentracyjnego Auschwitz.

Bystrzycki ratusz powstał w połowie XIX wieku, ale jego gotycka wieża pochodzi najprawdopodobniej z XV wieku.

Nieopodal rynku znajduje się Mały Rynek, na którym stoi kamienny pręgierz z 1556 roku służący do wymierzania kar.

Kościół św. Michała Archanioła w Bystrzycy Kłodzkiej

Gotycki kościół św. Michała Archanioła został zbudowany najprawdopodobniej w XIV wieku. Wiadomo, że w 1336 roku istniał już kościół (prawdopodobnie w stylu romańskim). Dobudowano do niego nawę, a stare mury zaadaptowano do nowej konstrukcji. W późniejszych stuleciach świątynia była wielokrotnie niszczona, a następnie odbudowywana. Na początku XX wieku kościół został ponownie rozbudowany, wliczając w to wyburzenie starej kościelnej wieży. Istniejąca obecnie wieża powstała właśnie podczas tej rozbudowy. We wnętrzu świątyni znajduje się chrzcielnica z 1577 roku.

Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kłodzkiej

Muzeum Filumenistyczne mieści się przy Małym Rynku. Można w nim obejrzeć eksponaty związane z ogniem. Są to między innymi zapalniczki i zapałki. Jest to jedyne takie muzeum w Polsce. Budynki, w których się mieści powstały w latach dwudziestych XIX wieku i pierwotnie pełniły funkcję kościoła ewangelickiego i szkoły parafialnej.

Kościół św. Jana Nepomucena

Kościół św. Jana Nepomucena mieści się przy Placu Szpitalnym. Pierwsza świątynia powstała tam w XIV wieku, natomiast w wyniku pożarów była kilka razy niszczona. Obecny kształt został jej nadany podczas ostatniej odbudowy w 1833 roku. Kościół służył w przeszłości jako szpital.

Kaplica św. Franciszka Ksawerego

Przy drodze prowadzącej z centrum Bystrzycy do drogi krajowej nr 33 znajduje się niewielka kaplica św. Franciszka Ksawerego z 1681 roku. Postawiono ją jako dar dla św. Franciszka Ksawerego za uratowanie miasta od epidemii. Według legendy zmarł w niej chory na dżumę mieszkaniec Kłodzka, który uciekł z miasta i chciał dostać się do Bystrzycy Kłodzkiej.

Kaplica św. Floriana

Będąc w Bystrzycy Kłodzkiej warto zwrócić uwagę na kaplicę św. Floriana z 1725 roku. Nie przypadkowo kaplica nosi właśnie to imię, ponieważ św Florian jest patronem strażaków, a miasto było wielokrotnie niszczone przez pożary. Kaplica położona jest poza centrum miasta przy Floriańskiej.

Kamienice w Bystrzycy Kłodzkiej

W Bystrzycy Kłodzkiej można zobaczyć wiele zabytkowych kamienic, które powstały w stylu barokowym i renesansowym. Najstarsze z nich pochodzą z XVI wieku.

Warto zwrócić uwagę na budynki położone przy Kościelnej 5 i 11 (XVI wiek), Rynek 3,4, 6-8, 9, 10-11, 12-14, 15, 17-18, 19-20, 21-22, 23-25 z XVII wieku (wiele budynków w późniejszych latach było przebudowane).

Pozostałe kamienice, które również są warte uwagi znajdują się przy Siemiradzkiego 2 (XVII wiek), Sienna 4 (XVIII wiek), Międzyleska 29 (XVIII wiek) i Okrzei 1-3 (przełom XVIII i XIX wieku).

Jak widać po ilości powyższych zabytków Bystrzyca Kłodzka jest świetnym miastem, w którym znajduje się wiele zabytków. Będąc w okolicy zdecydowanie warto poświęcić trochę czasu na spacer po tym uroczym miasteczku.