Gorzów Wielkopolski (lubuskie) – przewodnik po atrakcjach (co zobaczyć?)

Gorzów Wielkopolski położony jest w województwie lubuskim. Należy do największych miast, które odwiedziłem w ramach projektu “Miasta stojące murem”. Leży nad rzeką Wartą i jest bardzo ciekawym miejscem. Jeśli jesteście ciekawi, co można tam zobaczyć to zapraszam Was do przewodnika po Gorzowie Wielkopolskim.

Co zobaczyć w Gorzowie Wielkopolskim?

Gorzów Wielkopolski odwiedziłem w sierpniu 2022 roku rozpoczynając dłuższą podróż śladem miast z murami obronnymi. Miasto było moim pierwszym przystankiem na trasie i spędziłem w nim dwie noce, kierując się później w stronę Białogardu. Gorzów Wielkopolski został bardzo zniszczony podczas II wojny światowej, ale mimo wszystko jest tam co oglądać i warto zatrzymać się chociażby przejeżdżając pobliską drogą ekspresową S3.

Gorzów Wielkopolski najważniejsze informacje

Gorzów Wielkopolski jest siedzibą wojewody lubuskiego, ale sejmik wojewódzki obraduje w Zielonej Górze. W przeszłości miasto nazywało się Landsberg an der Warthe, gdzie “lands” to kraina, a “berg” to góra. Od 1945 roku funkcjonowała nazwa Gorzów nad Wartą, a od 1946 roku zmieniono ją na Gorzów Wielkopolski.

Gorzów Wielkopolski uzyskał prawa miejskie w 1257 roku i miasto stało się bardzo ważnym ośrodkiem gospodarczym w Brandenburgii. W 1433 roku zostało najechane przez husytów, którym nie udało się sforsować murów miejskich. Pierwszą połowę tego samego stulecia było pod władaniem Krzyżaków. W XVIII wieku wojna trzydziestoletnia spowodowała, że miasto mocno ucierpiało, natomiast po jej zakończeniu Gorzów stał się jednym z ważniejszych miejsc handlu tkaninami i wełną z Polską.

W 1945 roku stare miasto zostało spalone przez wojska radzieckie, a żołnierze według licznych danych dokonali gwałtów na kilku tysiącach niemieckich kobiet. Gorzowskie stare miasto uległo niemal całkowitemu zniszczeniu w wyniku działań wojennych.

Booking.com

Gorzów Wielkopolski najciekawsze atrakcje

Mury obronne w Gorzowie Wielkopolskim

Budowę murów obronnych w Gorzowie Wielkopolskim rozpoczęto na początku XIV wieku, a w 1325 roku pojawiły się pierwsze wzmianki o ich użytkowaniu. Całkowita długość obwarowań wynosiła około 1700 metrów. W południowo-wschodniej części murów znajdował się zamek.

Mury obronne zbudowane były z otoczaków, a w niektórych miejscach użyto cegieł. Ich grubość przy podstawie dochodziła do 1,4 metra. Mury otoczone były przez fosę i rzekę.

W linii obwarowań znajdowało się około 30 baszt wykuszowych. Miasto posiadało trzy miejskie bramy:
– Młyńska (zachód)
– Mostowa (południe)
– Santocka (wschód)

W XIX wieku rozpoczęto ich rozbiórkę, w latach dwudziestych tego samego stulecia rozebrane zostały bramy Santocka i Młyńska, a wieżę bramy Mostowej rozebrano około 1740 roku. Rozbiórka obwarowań trwała do lat osiemdziesiątych XIX wieku.

Do dzisiaj zachowały się dwa fragmenty murów, pierwszy z nich mający 130 metrów przy ulicy Zabytkowej, a drugi niewielki i ledwo widoczny przy ulicy Młyńskiej.

Stary Rynek w Gorzowie

W 1945 roku, gdy przez miasto przechodziły wojska radzieckie stare miasto zostało w całości spalone. Właściwie nie zachował się nawet średniowieczny układ urbanistyczny miasta. W centralnej części Gorzowa istnieje Stary Rynek, który obecnie otoczony jest przez współczesną zabudowę.

Na rynku znajduje się ładna fontanna z 1897 roku ufundowana przez Hermanna Pauckscha, którego willę można zobaczyć przy ulicy Wał Okrężny 37.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Kościół Wniebowzięcia NMP położony jest przy Starym Rynku i ma status katedry. Jest najstarszą świątynią w Gorzowie Wielkopolskim, zbudowano ją pod koniec XIII wieku. Początkowo kościół działał pod wezwaniem “Maryi Panny i Jedenastu Tysięcy Świętych Dziewic”. W latach 1537 do 1945 korzystali z niego ewangelicy.

Zwiedzając świątynię warto zwrócić uwagę na główny ołtarz mający formę tryptyku z 1600 roku. Na belce tęczowej znajduje się późnogotycka Grupa Ukrzyżowania z XV wieku.

Dawny Ratusz

Przy ulicy Obotryckiej znajduje się charakterystyczny budynek, który zbudowano w 1923 roku. Służył jako miejski ratusz. Obiekt ma pełnić ponownie funkcję urzędu miasta i obecnie trwają prace remontowe.

Bulwar Nadwarciański

Zwiedzając Gorzów Wielkopolski zdecydowanie warto poświęcić trochę czasu na Bulwar Nadwarciański, który położony jest nad rzeką pomiędzy ulicami Garbary i Hejmanowskiej. Znajduje się tam przedwojenna zabudowa, która ładnie się prezentuje. Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów jest estakada kolejowa. Kilkanaście lat temu bulwar przeszedł przebudowę i rewitalizację. Obecnie mieszczą się przy nim restauracje, puby i oranżeria. Spacerując tam warto zwrócić uwagę na Willę Herzoga z 1900 roku znajdującą się we wschodniej części bulwaru.

Stare Miasto

Spacerując ulicami Starego Miasta można zobaczyć kilka ciekawych kamienic np. przy Spichrzowej 4 z końca XIX wieku, przy Obotryckiej z XVIII wieku i przy Wełnianym Rynku.

Studnia Czarownic

Na terenie Starego Miasta przy skrzyżowaniu Hawelańskiej oraz Wełnianego Rynku stoi Studnia Czarownic z początku XX wieku. Upamiętnia trzy kobiety, które były oskarżone o czary i spalone na stosie.

Spichlerz szachulcowy

Przy ulicy Fabrycznej 1 nad Wartą znajduje się piękny szachulcowy spichlerz z XVIII wieku. Obecnie w jego wnętrzach znajduje się filia Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta.

Czerwony spichlerz

Przy ulicy Wał Okrężny nieopodal numeru 10 znajduje się charakterystyczny budynek z czerwonej cegły. Obecnie jest niezagospodarowany, natomiast w przeszłości pełnił funkcję spichlerza. Zbudowano go w połowie XIX wieku.

Willa Pauckscha

Przy ulicy Wał Okrężny 37 (trochę na uboczu) znajduje się Willa Pauckscha z połowy XIX wieku. Pałacyk jest bardzo ładny, a obecnie trwają prace adaptacyjne na centrum konferencyjno-apartamentowe.

Filary Sztuki

Nieopodal wspomnianej w poprzednim akapicie willi mieści się ciekawe miejsce o nazwie Filary Sztuki. Pod tą nazwą kryje się ponad 20 murali, na których znajdują się twarze znanych ludzi m.in. Kory Jackowskiej i Makłowicza, a także postacie z filmów Stranger Things i Dom z papieru. Aby tam dojść należy od centrum miasta przejść Wałem Okrężnym w stronę wiaduktu na Trasie Nadwarciańskiej, a wspomniane Filary Sztuki to filary wiaduktu.

Murale

Spacerując po Gorzowie Wielkopolskim warto zwrócić uwagę na znajdujące się tam murale. Oprócz wspomnianych wcześniej Filarach Sztuki wypatrzyłem kilka ciekawych w innych miejscach m.in. przy Jagiełły, Spichrzowej oraz w tunelu pieszym pod Jagiełły.

Park Wiosny Ludów

Nieopodal Starego Miasta znajduje się Park Wiosny Ludów. Warto go odwiedzić i przespacerować się jego alejkami. Jest to ciekawy zielony punkt na mapie miasta.

Bimba

Bimba to nic innego jak replika zabytkowego tramwaju stojący w okolicy skrzyżowania Wełnianego Rynku i Chrobrego. Kiedyś było to miejsce, gdzie można było kupić gadżety związane z miastem, a obecnie jest użytkowany przez prywatną firmę.

Pomniki

Centrum Gorzowa Wielkopolskiego pełne jest ciekawych rzeźb i pomników. Warto wspomnieć o Januszu Gorzowskim na Bulwarach Nadwarciańskich, żeliwnej rzeźbie Sfinstera, posągu Edwarda Jancarza (żużlowca), czy posągu Kazimierza Wnuka, znanego miejscowego kloszarda.

Gorzów Wielkopolski mimo, że bardzo zniszczony w czasie II wojny światowej ma co pokazać turystom, dlatego też jeśli będziecie dysponować wolnym czasem, to zatrzymajcie się tam w drodze nad morze.