Olsztynek jest niewielkim, ale ciekawym miastem położonym w województwie warmińsko-mazurskim. Zobaczyć tam można zamek krzyżacki, ciekawy skansen, a dodatkowo zachowało się trochę murów obronnych, dlatego Olsztynek włączam do projektu “Miasta stojące murem”.
1. Mury obronne w Olsztynku
2. Zamek krzyżacki w Olsztynku
3. Rynek i ratusz w Olsztynku
4. Kościół poewangelicki w Olsztynku
5. Dom Mrongowiusza
6. Wieża ciśnień
7. Muzeum Budownictwa Ludowego – Skansen w Olsztynku
8. Gdzie zjeść w Olsztynku?
Co zobaczyć w Olsztynku?
Olsztynek odwiedziłem w maju bieżącego roku, była piękna wiosna, chociaż tego dnia pogoda była dosyć kapryśna. Warto poświęcić chwilę na krótki spacer po mieście, a jeśli będziecie mieć więcej czasu, to koniecznie odwiedźcie miejscowy skansen, w którym można zobaczyć wiele ciekawych zabudowań. Warte uwagi jest również centrum Olsztynka, które można zwiedzić w krótkim czasie.
Olsztynek najważniejsze informacje
Olsztynek uzyskał prawa miejskie w 1359 roku, ale pierwsza wzmianka o nim pojawiła się już osiem lat wcześniej. W okresie XV wieku miasto przechodziło z rąk do rąk, najpierw mieszczanie przejęli miejscowy zamek krzyżacki, poddając się władzy króla polskiego, później przystąpiło do Związku Pruskiego, następnie na początku drugiej połowy tego stulecia włączono je do Polski, ale po roku wróciło pod panowanie Krzyżaków, co ostatecznie potwierdził traktat toruński z 1466 roku.
W 1525 roku miasto zostało włączone do Prus Książęcych, nad którymi zwierzchnictwo miała Polska. XVII wiek nie był łaskawy dla miasta, najpierw w połowie stulecia zniszczyli je Szwedzi, rok później Tatarzy a 30 lat później wielki pożar. W 1708 roku z powodu epidemii dżumy zmarła połowa mieszkańców miasta.
Podczas pierwszej wojny światowej mocno ucierpiała miejska zabudowa, szacuje się, że było to około 70%. Podobnie miało to miejsce w trakcie II wojny światowej, ale uszkodzenia były trochę mniejsze 30% miejskiej zabudowy i 25% przemysłowej.
Najciekawsze atrakcje Olsztynka
Mury obronne w Olsztynku
Budowę murów obronnych w Olsztynku rozpoczęto kilka lat po Bitwie pod Grunwaldem, dokładnie po 1414 roku, czyli po tzw. wojnie głodowej, gdy miasto zostało zniszczone przez polskie wojsko. Po wojnie trzydziestoletniej w XVII wieku nastąpiła powolna dewastacja obwarowań, a pod koniec stulecia baszty zaczęły być zaadaptowane na mieszkania, czego przykładem może być Dom Mrongowiusza. XIX wiek poczynił kolejne zniszczenia w miejskich murach, a fosa została zasypana.
Pierwotna długość murów wynosiła około 1000 metrów, grubość obwarowań dochodziła do 2 metrów, a wysokość do 9 metrów.
W linii murów co 20 do 30 znajdowały się baszty wykuszowe, czyli otwarte od strony miasta, a do wnętrza Olsztynka prowadziły dwie bramy miejskie od południa Nidzicka, nazywana Polską, a przy zamku krzyżackim Wysoka, zwana Niemiecką.
Obecnie przetrwało około 400 metrów, może trochę więcej. Obwarowania są znacznie obniżone, a spora część z nich wkomponowana w zabudowania, szczególnie od północno-zachodniej części.
Z uwagi na zachowane obwarowania Olsztynek trafia do projektu “Miasta stojące murem”.
Zamek krzyżacki w Olsztynku
Zamek krzyżacki w Olsztynku zbudowano w połowie XIV wieku, a jego właściwa nazwa to Hohenstein. Zaraz po bitwie pod Grunwaldem warownia została opanowana przez mieszczan i przekazana polskiemu królowi Władysławowi Jagielle. Po 1525 roku na zamku urzędował starosta. W XVII wieku zamek był niszczony przez pożary, po których odbudowywano go. Niestety w XVIII wieku część średniowiecznej zabudowy zburzono, a w połowie XIX wieku przebudowano go na styl neogotycki. Od tego momentu w jego wnętrzach mieściła się szkoła, która działa tam do dzisiaj.
Rynek i ratusz w Olsztynku
Rynek w Olsztynku jest najbardziej reprezentacyjnym miejscem. Warto zatrzymać się na nim przez chwilę podczas zwiedzania miasta. Ciekawy jest miejski ratusz zbudowany w stylu eklektycznym w latach dwudziestych XX wieku na fundamentach poprzedniego budynku.
Kościół poewangelicki w Olsztynku
Pomiędzy rynkiem a zamkiem krzyżackim stoi dawny kościół, który kiedyś służył ewangelikom. Zbudowano go w połowie XIV wieku, ale niestety w 1685 roku świątynia została zniszczona w wyniku pożaru. Odbudowano ją potem w stylu barokowym. Kolejne zniszczenia przyniósł pożar na początku XIX wieku, po którym ponownie kościół odbudowano. Druga wojna światowa również nie obeszła się z nim delikatnie, a finalna odbudowa miała dopiero miejsce w latach siedemdziesiątych XX wieku, po której miejsce nie pełniło już funkcji sakralnych.
Aktualnie znajduje się tam Muzeum Budownictwa Ludowego, które można zwiedzić.
Dom Mrongowiusza
Na tyłach kościoła znajduje się dom, który zbudowano wykorzystując średniowieczną basztę wykuszową. W 1764 roku urodził się w nim Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, który był ewangelickim duchownym, filozofem i pisarzem. W jego wnętrzach znajduje się niewielkie muzeum.
Wieża ciśnień
Nieopodal centrum miasta znajduje się zabytkowa wieża ciśnień o wysokości 34 metrów, z której można podziwiać panoramę miasta. Na górę wjeżdża się windą. Wstęp jest bezpłatny, a godziny otwarcia znajdziecie na stronie.
Muzeum Budownictwa Ludowego – Skansen w Olsztynku
Ostatnią atrakcją w Olsztynku, którą chciałbym Wam zaprezentować jest bardzo ciekawy skansen, który miałem okazję zwiedzić. Godziny otwarcia oraz ceny biletów znajdziecie na stronie muzeum.
Można zobaczyć wiele ciekawych obiektów. Są to między innymi drewniany kościół oraz liczne chaty i pomieszczenia gospodarcze z regionu.
Gdzie zjeść w Olsztynku?
Będąc w Olsztynku miałem okazję odwiedzić nietuzinkową Restaurację z Zielonym Piecem, która jest niesamowitym miejscem, gdzie można naprawdę smacznie zjeść. Wystrój wnętrza również jest bardzo ciekawy.
Przy ulicy Mrongowiusza 4 nieopodal zamku krzyżackiego mieści się cukiernia Jagodzianka, w której można kupić słynne na cały region, a może i kraj przepyszne jagodzianki.
Olsztynek jest niewielkim, ale ciekawym miastem, które warto odwiedzić, pospacerować po nim, a także zwiedzić skansen.
Wielkie dzięki 🙂
