Przewodnik po atrakcjach Lubina (projekt „Miasta stojące murem”)

Lubin jest miastem położonym w województwie dolnośląskim. Przyciągnęły mnie do niego pozostałości murów obronnych, których zachowało się tam całkiem sporo, dlatego włączam Lubin do projektu “Miasta stojące murem”. Oprócz średniowiecznych obwarowań pozostało kilka ciekawych miejsc, z których warto wyróżnić ratusz i kościół Matki Bożej Częstochowskiej. Zapraszam do lektury przewodnika po Lubinie.

Co zobaczyć w Lubinie?

Lubin najważniejsze informacje

Lubin odwiedziłem wiosną 2025 roku w ramach projektu “Miasta stojące murem”. Miasto znane jest przede wszystkim z kopalni KGHM Polska Miedź, a cała okolica obfituje w złoża srebra i miedzi. Poza tym, że jest to miasto przemysłowe to ma ciekawą historię, a pierwsze ludy zamieszkiwały te tereny już w epoce brązu.

Najstarsze wzmianki o mieście pochodzą z 936 roku, a potem następne pojawiły się w XII wieku. Jeszcze w tym samym stuleciu Lubin uzyskał od króla prawa targowe, a prawa miejskie zostały nadane w 1295 roku. W okresie średniowiecza miasto posiadało mury miejskie oraz zamek. Lubin w swojej historii był niszczony przez husytów, a także przez kilka pożarów, które miały miejsce w XV wieku. Po tym okresie nastąpił rozwój miasta, przodowało sukiennictwo i handel tym produktem. Niestety dobry okres trwał krótko, a złe czasy przyniosła wojna trzydziestoletnia, zarazy i pożar w 1626 roku, który zniszczył całą zabudowę.

W drugiej połowie XIX wieku nastąpiło ożywienie gospodarcze spowodowane budową cukrowni, a także przędzalni wełny i fabryki płótna. Rozwinęła się kolej, a w 1896 roku powstała nawet fabryka fortepianów. Jak większość miast w regionie w 1945 roku Lubin został zniszczony w 80%, co widać obecnie spacerując po mieście. Rynek położony pomiędzy blokowiskami wygląda co najmniej dziwnie, a spacerując po nim człowiek czuje się jak po środku zwykłego osiedla.

W 1957 roku w Lubinie i okolicy odkryto znaczne pokłady miedzi, a potem otworzono działającą do dzisiaj kopalnię, która obecnie jest jednym z czołowych producentów miedzi i srebra na świecie.

W 1982 roku miała miejsce tzw. zbrodnia lubińska, a mianowicie milicja i ZOMO krwawo stłumiło protest przeciwko stanowi wojennemu. Zginęły wówczas 3 osoby, a wiele zostało rannych. 

Lubin noclegi

Jeśli planujecie nocleg w Lubinie to na poniższej mapce z pewnością znajdziecie ciekawe dla Was hotele.

Gdzie zjeść w Lubinie?

Restauracji w Lubinie nie brakuje, w oczekiwaniu na pociąg skorzystałem z jednej z nich. Mój wybór padł na Trzecie Piętro położone między rynkiem i dworcem. Ceny są tam średnie, ale warto, gdyż schabowy który zamówiłem był wręcz obłędny. Obsługa była na poziomie i mimo, że wszedłem z ulicy jako turysta z plecakiem, a restauracja wyglądała raczej na biznesową to obsłużono mnie jak każdego innego klienta.

Najciekawsze atrakcje Lubina

Lubin oferuje kilka ciekawych atrakcji, a każda z nich jest na wyciągnięcie ręki. Wystarczy przespacerować się po mieście, a zobaczymy ciekawy ratusz, mury obronne, kilka świątyń, a nawet zoo.

Mury obronne w Lubinie

Początkowo miasto posiadało tylko wał ziemny, a mury obronne wzniesiono w latach 1348-1358. Po późniejszej modyfikacji obwarowań Lubin był jednym z najlepiej ufortyfikowanych miast na Śląsku. W XVIII wieku mury straciły na znaczeniu, ale podczas próby przeforsowania ich rozbiórki mieszczanie się sprzeciwili, dlatego też nie rozebrano ich w całości. W 1821 roku zostały rozebrane miejskie bramy.

Mury tworzyły coś na kształt czworoboku. Nie znalazłem nigdzie oficjalnej długości, ale pomiary na Google Maps pokazały, że mogły one mieć około 900 metrów (nie licząc murów zamku), a do dzisiaj przetrwało ponad 500 metrów miejskich oraz około 150 metrów murów zamkowych. Mury miejskie nie łączyły się z zamkowymi, a oba miejsca połączone były drewnianym mostem. Wysokość murów dochodziła do 6 metrów, a grubość do 1,5 metra w górnej części i do 2 metrów w dolnej części. Mury zbudowane były z kamienia w dolnej części i z cegły w górnej. W linii obwarowań znajdowało się 15 baszt, które były rozmieszczone co 40-50 metrów. Były one półotwarte, jak również zamknięte. Do miasta prowadziły trzy miejskie bramy, Legnicka (Wrocławska), Ścinawska i Głogowska.

Do czasów obecnych zachowała się większość murów obronnych. Zobaczycie je w południowej i południowo zachodniej części miasta, w północnej i kilka fragmentów po wschodniej stronie. Spory fragment murów pozostał również wokół dawnego zamku. Zachowała się również baszta Głogowska, a także dzwonnica kościelna, która do XV wieku była basztą. W zachodniej części murów na południe od baszty Głogowskiej zobaczyć można inną zachowaną basztę. Oprócz niej w linii murów pozostało jeszcze kilka baszt otwartych. Lubin włączam do projektu “Miasta stojące murem”.

Rynek i ratusz w Lubinie

Rynek w Lubinie jest placem o wymiarach ponad 170 metrów na 60 metrów. Można go traktować w kategorii dziwnych, ponieważ wchodząc na niego ma się wrażenie pobytu na terenie osiedla, a nie w centrum starego miasta. Wynika co z tego, że miejska zabudowa została zniszczona w 1945 roku, a w późniejszych latach nie odbudowano jej w należyty sposób, tylko wyburzono i postawiono bloki. Aktualnie na rynku zobaczyć można zarys dawnych zabudowań, które istniały tam wcześniej. Widać to na archiwalnym zdjęciu dołączonym do artykułu.

W południowo wschodniej części rynku stoi ratusz, który wzniesiono w 1768 roku w stylu barokowym. W XIX wieku przebudowano go, lecz niestety w 1945 roku uległ zniszczeniu, a po kilku latach został odbudowany. W 2010 roku budynek ratusza został odrestaurowany. Aktualnie w jego wnętrzu mieści się Muzeum Historyczne, w którym zobaczyć można wystawę związaną z historią miasta.

Ruiny zamku w Lubinie (Kaplica Zamkowa)

Wiadome jest, że w pierwszej połowie XIII wieku na terenie Lubina istniał już gród drewniany. Budowę murowanego zamku rozpoczęto na początku XIV wieku. W późniejszych stuleciach warownia została rozbudowana. Po wojnie trzydziestoletniej zamek pozostawał zniszczony i już nigdy go nie odbudowano. W 1706 roku odbudowano istniejącą do dzisiaj kaplicę zamkową, a pozostałe istniejące elementy zamku rozebrano. Warownia nie łączyła się murami z obwarowaniami miejskimi. Do czasów współczesnych zachowała się wspomniana wcześniej kaplica i aktualnie pełni ona funkcję galerii.

Kościół Matki Bożej Częstochowskiej

Budowę kościoła Matki Bożej Częstochowskiej rozpoczęto w XIV i ukończono w XVI wieku. Ta gotycka świątynia położona jest przy Kołłątaja przy linii murów obronnych. W późniejszych stuleciach była wielokrotnie przebudowywana. W 1945 roku w wyniku działań wojennych została zniszczona, a potem na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych odbudowano ją. We wnętrzu świątyni znajduje się XVIII wieczny barokowy ołtarz z kościoła w Legnickim Polu. Ciekawa jest renesansowa ambona z 1623 roku. Niestety nie udało mi się wejść do środka, gdyż kościół był zamknięty. Obok kościoła stoi dzwonnica, która pierwotnie była basztą w linii murów obronnych.

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Lubinie położony jest nieco poza centrum miasta. Powstał w 1683 roku i jest świątynią szachulcową. W 2000 roku został odrestaurowany.

Kościół św. Marii Dominiki Mazzarello w Lubinie

Kościół św. Marii Dominiki Mazzarello w Lubinie położony jest kawałek od centrum miasta, dlatego do tego miejsca nie udało mi się dotrzeć. Świątynia powstała pod koniec XIV wieku, a w XVII stuleciu przebudowano ją. W jej wnętrzu zobaczyć można renesansowy ołtarz z 1620 roku i lożę kolatorską z przełomu XVII i XVIII wieku.

Zoo w Lubinie

Spacerując po Lubinie warto zajrzeć do miejscowego zoo. Wstęp jest darmowy, a na terenie ogrodu podziwiać można sowy, orły i inne ptaki. Dużą atrakcją są żubry.

Park Leśny w Lubinie

Na południe od centrum Lubina położony jest Park Leśny, w którym znajduje się kilka fajnych atrakcji. Znajduje się tam strzelnica artyleryjska z lat trzydziestych poprzedniego stulecia, są tam też okopy. Na terenie parku swoją filię ma Muzeum Historyczne, w którym zobaczyć można replikę wnętrza ORP Orzeł, samoloty i inne historyczne pojazdy. Dorośli i dzieci będą miały również sporo frajdy z parku linowego, który dostępny jest za darmo.

Pomnik Pamięci Ofiar Lubina ‘82

Nieopodal ruin zamku zobaczyć można Pomnik Pamięci Ofiar Lubina ‘82, który nawiązuje do tragicznych wydarzeń zbrodni lubińskiej z 31 sierpnia 1982 roku, gdy milicja i ZOMO krwawo stłumiły protest przeciwko stanowi wojennemu. Zginęły wówczas 3 osoby. W kilku miejscach zobaczyć można mniejsze krzyże, które postawiono tam, gdzie padły strzały.

Zabytkowa lokomotywa na dworcu w Lubinie

Jeśli przyjedziecie do Lubina pociągiem to warto zobaczyć zabytkową lokomotywę, która stoi obok dworca kolejowego. Wstęp do tej atrakcji jest darmowy.

Lubin to ciekawe miasto, które jest idealne na spacer. Znajdujące się tam atrakcje są ciekawe i mimo, że centrum miasta po II wojnie światowej bardziej przypomina osiedle to mimo wszystko dostrzec można tam wiele pięknych zabytków.