Głogów (dolnośląskie) – przewodnik po atrakcjach (projekt „Miasta stojące murem”)

Głogów jest miastem położonym w województwie dolnośląskim, do którego przyciągnęły mnie tamtejsze mury obronne. Głogów znalazł się w projekcie “Miasta stojące murem”. Oprócz obwarowań zobaczyć tam można kilka ciekawych obiektów sakralnych, a także Zamek Książąt Głogowskich. Zapraszam Was do lektury przewodnika po atrakcjach Głogowa.

Co zobaczyć w Głogowie?

Noclegi w Głogowie

Co prawda nie nocowałem w Głogowie, ale na poniższej mapce z pewnością znajdziecie ciekawe noclegi. Ja ze swojej strony zaproponuję coś w centrum miasta, aby do wszystkich atrakcji było w miarę blisko.

Głogów najważniejsze informacje

Położony nad Odrą Głogów założono w X wieku, aczkolwiek przypuszcza się, że istniejąca w tym miejscu osada Lugidunum mogła być początkiem miasta. Sam Głogów należy do najstarszych miast w Polsce, a na terenie Ostrowa Tumskiego, czyli tam gdzie dzisiejsza kolegiata w X wieku powstał gród o wymiarach 108 na 78 metrów. W miejscu kolegiaty funkcjonował niewielki kościół. W 1157 roku gród został spalony. 

W 1253 roku na południowym brzegu Odry powstało nowe miasto, któremu nadano prawa miejskie. W tym samym okresie powstał również zamek. W 1462 w Głogowie odbył się tzw. Zjazd Głogowski, czyli spotkanie z udziałem króla Polski Kazimierza IV Jagiellończyka i króla Czech Jerzego z Podiebradów, którzy zawarli sojusz przeciwko Imperium Osmańskiemu.

W II połowie XIX wieku i na początku XX stulecia miasto mocno się rozwijało. Było to związane z usunięciem części umocnień obronnych. Pod koniec II wojny światowej Głogów został przekształcony w twierdzę, a oblężenie miasta w 1945 roku przez wojska radzieckie trwało sześć tygodni. Po walkach miasto było zniszczone w 95%.

Najciekawsze atrakcje w Głogowie

W Głogowie można zobaczyć dużo fajnych miejsc i zabytków. Warto zwiedzić miejscowy Zamek Książąt Głogowskich, kolegiatę, a także zobaczyć mury obronne.

Mury obronne w Głogowie

Pierwsze mury obronne w Głogowie wzniesiono w XIII wieku, a ich budowa trwała kilkadziesiąt lat. W późniejszych stuleciach obwarowania były rozbudowywane, a w XV wieku dobudowano drugi pierścień murów. Nie znalazłem nigdzie oficjalnej długości, jednakże wg pomiarów na Google Maps mogły mieć one około 1900 metrów długości. W linii murów znajdowały się liczne baszty, łącznie było to 17 baszt otwartych od strony miasta i 9 baszt pełnych. Wspomniany przeze mnie drugi pierścień murów otaczał całe miasto z wyjątkiem odcinka przy Odrze po północnej stronie, a w jego obwodzie znajdowało się 14 półokrągłych otwartych baszt.

Miasto posiadało cztery miejskie bramy Brzostowską od zachodu, Polską od wschodu, Szpitalną od południa i Odrzańską od północy. Podobno Głogów w okresie XVI wieku był jednym z najlepiej ufortyfikowanych miast na Śląsku.

Do czasów współczesnych pozostało ponad 400 metrów obwarowań, które zobaczycie w południowej i zachodniej części starego miasta, a także w pobliżu zamku.

W XVII w Głogowie zaczęto tworzyć nowożytne obwarowania, które miały formę fortyfikacji bastionowych. Widać je najbardziej po południowej stronie starego miasta, a także na wschód w postaci Fortu Stern.

Rynek w Głogowie

Głogowski rynek to serce dawnego Starego Miasta. W jego centralnej części stoi odbudowany ratusz, a cały plac otoczony jest przez współczesną zabudowę stylizowaną na średniowieczną. Będąc na rynku warto wejść na ratuszową wieżę, z której jest piękny widok na stare miasto, a także zwiedzić pozostałości sukiennic. Niestety w trakcie walk w 1945 roku całe stare miasto zostało zniszczone. Od kilkudziesięciu lat do teraz trwa odbudowa zabudowań. Po południowej stronie rynku wciąż istnieje tzw. dziura głogowska, która psuje krajobraz miasta. Wciąż widać tam pozostałości zniszczonych kamienic.

Ratusz w Głogowie

Pierwszy ratusz w Głogowie powstał pod koniec XIII wieku, ale w późniejszych stuleciach był on niszczony przez pożary. W 1574 roku odbudowano ratusz w stylu renesansowym. W latach 1823-1835 przebudowano go, co zatraciło jego renesansową formę. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że zegar na wieży ratusza miał odwrotnie ustawione wskazówki, co oznacza, że mała pokazywała minuty, duża godziny. Podczas walk w 1945 roku budynek ratusza został zniszczony, a z wieży została dolna część. Od 1984 roku rozpoczęła się mozolna odbudowa ratuszowych zabudowań, która skończyła się w 2002 roku. Wzorem do obudowy była wspomniana wcześniej przebudowa z XIX wieku. Obecna wieża ma 80 metrów wysokości i jest najwyższą na Śląsku, a także drugą w Polsce, wyższa jest tylko wieża ratusza w Gdańsku. Istnieje możliwość wejścia na taras  na wysokości 47 metrów, na który prowadzą 282 schody. Bilet wstępu na wieżę kosztuje 5 zł.

Stare miasto w Głogowie

Zabudowania starego miasta w Głogowie zostały zniszczone w 1945 roku. Niemalże cały historyczny obszar został zrównany z ziemią, a to co zostało zostało rozebrane do końca lat czterdziestych. Pozostały jedynie ruiny teatru, ratusza, kościoła Bożego Ciała i św. Mikołaja, z czego ten ostatni ma formę ruiny do chwili obecnej, a pozostałe obiekty odbudowano. Od lat dziewięćdziesiątych do teraz trwa mozolna odbudowa obszaru starego miasta i właściwie wszystkie widoczne tam budynki to współczesna konstrukcja stylizowana na dawną.

Sukiennice w Głogowie

Spacerując po rynku warto odwiedzić sukiennice, których najstarsze pozostałości datowane są na XIII wiek. Wstęp do nich jest darmowy, ale ograniczony czasowo.

Kościół Bożego Ciała w Głogowie

Późnobarokowy kościół Bożego Ciała położony jest przy południowo wschodnim narożniku rynku. Pierwsza kaplica w tym miejscu powstała na początku XV wieku, a obecny kościół powstał w latach 1696-1702. W 1945 roku uległ on częściowemu zniszczeniu, a po zakończeniu działań wojennych odbudowano go.

Niestety z oryginalnego wystroju wnętrza nie zachowało się zbyt wiele, a znajdujące się w środku organy i ołtarz zostały przeniesione tu z kościoła ewangelickiego w Kożuchowie. W tylnej części budynku wmurowany jest portal dawnej kamienicy z rynku.

Wewnątrz kościoła zobaczyć można niesamowitą kaplicę Najświętszej Maryi Panny, która jest jedną z najstarszych kaplic w świątyni i przetrwała od 1700 roku. Jej piękny barokowy wygląd podziwiać można do dzisiaj dzięki pracom konserwatorskim z końca XIX wieku i 2018 roku. W drugiej bocznej kaplicy znajdują się kopie obrazów „Powołanie świętego Mateusza” i “Madonny Różańcowej” autorstwa Caravaggia. Oryginał tego pierwszego zobaczyć można w kościele św. Ludwika w Rzymie, a drugiego w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu.

Dzięki uprzejmości księdza proboszcza miałem okazję odwiedzić kościelne podziemia, które w okresie II wojny światowej służyły jako schron i szpital. Podobno jeden z fragmentów podziemnych murów jest częścią dawnych średniowiecznych obwarowań.

Kościół św. Mikołaja w Głogowie

W pobliżu murów po południowej stronie starego miasta znajdują się ruiny kościoła św. Mikołaja z XIII wieku, który zniszczony w 1945 do dzisiaj pozostaje ruiną. W momencie powstania ta późnoromańska świątynia miała funkcję bazyliki i była najważniejszym sakralnym obiektem na terenie miasta po tej stronie Odry. Jeszcze w tym samym stuleciu budynek uległ pożarowi, a odbudowa nastąpiła już w stylu gotyckim.

Zamek Książąt Głogowskich

Historia zamku sięga XIII wieku, gdy wybudowano tam drewnianą warownię, która spłonęła, a następnie została odbudowana i włączona w system północno zachodnich murów obronnych. W XV i XVII stuleciu obiekt został rozbudowany. Na zamku w 1462 roku pomieszkiwał Kazimierz IV Jagiellończyk, a w późniejszych latach bywał także Zygmunt I Stary (jeszcze jako królewicz). W trakcie wojny trzydziestoletniej warownia została uszkodzona, a w drugiej połowie tego samego stulecia odbudowano ją nadając barokowy wygląd. Aż trzykrotnie w zamku zatrzymywał się Napoleon Bonaparte.

Najstarszym zachowanym do dzisiaj fragmentem zamku jest XIII wieczna gotycka wieża o wysokości 24 metrów, na którą w okresie letnim można wejść.

Podczas II wojny światowej zamek został zniszczony i obecnie to co widzimy dzisiaj jest efektem jego odbudowy. W zamku znajduje się muzeum, którego wystawę można zwiedzać, a ja ze swojej strony dodam, że warto wejść do jego wnętrza. Bilet wstępu kosztuje 15 zł, a pełny cennik i godziny otwarcia znajdują się na stronie muzeum.

Kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Głogowie

Kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Głogowie jest jedną z najstarszych świątyń na Dolnym Śląsku i należy do najstarszych kościołów w Polsce. Istniejący do dzisiaj kościół powstał przed 1262 rokiem w miejscu starszego późnoromańskiego obiektu. Niestety w trakcie II wojny światowej kolegiata uległa zniszczeniu i od końca lat osiemdziesiątych XX wieku trwa jej odbudowa. W XV stuleciu kościół został przebudowany i nadano mu wówczas kształt, który możemy podziwiać dzisiaj. Kościelna wieża ma wysokość 70 metrów.

Lapidarium Kościoła św. Stanisława w Głogowie

Kościół św. Stanisława położony był na północ od rynku w pobliżu koryta Odry. Zbudowano go w XII wieku, a w późniejszych stuleciach przebudowywano. Świątynia była częścią klasztoru franciszkanów. Od 1810 roku zamieniono ją na zbrojownię. W 1945 roku kościół został zniszczony, a pozostałości rozebrano w 1963 roku. Aktualnie teren dawnej świątyni ma formę lapidarium.

Lapidarium Kościoła św. Krzyża w Głogowie

Na północny wschód od Rynku znajduje się Lapidarium Kościoła św. Krzyża z XIII wieku, który w późniejszych stuleciach był przebudowywany. Kościół powstał dla zakonu Klarysek, ale po jego kasacie w 1810 roku zaczął podupadać. W swojej historii świątynia kilkakrotnie służyła jako zbrojownia. Podczas II wojny światowej  została zniszczona, a latach sześćdziesiątych rozebrana.

Lapidarium Kościoła św. Piotra w Głogowie

Około 200 metrów od zamku zobaczyć można pozostałości kościoła św. Piotra z XII wieku, który rozebrano pod koniec XIX stulecia. Świątynia powstała jako romańska bazylika i była częścią klasztoru dominikanów aż do 1810 roku, gdy nastąpiła sekularyzacja zakonu. Kościół i klasztor przekształcono na zbrojownię i koszary. Pod koniec XIX wieku zabudowania rozebrano.

Lapidarium Łódź Chrystusowa w Głogowie

Nieopodal kościoła św. Mikołaja położone jest Lapidarium Łódź Chrystusowa, czyli pozostałości dawnego kościoła ewangelickiego z XVIII wieku, który również podzielił los zabudowy starego miasta i został zniszczony w trakcie wojny.

Lapidarium Synagoga

Po wschodniej stronie Starego Miasta zobaczyć można Lapidarium dawnej synagogi z końca XIX wieku, która została spalona podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku.

Dziura Głogowska

Południową część pierzei rynku wciąż szpeci tzw. Dziura Głogowska, gdzie wciąż można dostrzec pozostałości dawnych kamienic. Miasto od lat próbuje odkupić ten fragment ziemi, aby móc go zagospodarować, jednakże właściciele nie chcą jej sprzedać.

Pomnik Dzieci Głogowskich

Ważnym miejscem jest Pomnik Dzieci Głogowskich nawiązujący do obrony miasta z 1109 roku, gdy część mieszkańców, w tym dzieci użyto jako zakładników podczas oblężenia miasta. Znajdziecie go nieopodal zamku.

Historyczny portal

Na rogu Powstańców i Kołłątaja, czyli nieopodal tylnej części kościoła Bożego Ciała znajduje się portal będący pozostałością dawnej kamienicy.

Głogów to ciekawe miasto pełne historii, którą możecie dosłownie zobaczyć na miejskich ulicach. Ja ze swojej strony ubolewam, że miasto tak mocno ucierpiało w 1945 roku, czego efekt widać dzisiaj. Jeśli będziecie kiedyś w okolicy to zatrzymajcie się na spacer.