Zabieram Was dzisiaj ponownie do województwa lubuskiego, aczkolwiek historycznie na Dolny Śląsk. Przedstawiam Wam niewielkie miasteczko Kożuchów, które odwiedziłem w ramach zbierania materiałów o miastach otoczonych murami miejskimi. Do dzisiaj zachowały się one niemal na całej długości wraz z fosą. Zapraszam Was na krótki przewodnik po Kożuchowie.

Kożuchów co zobaczyć?

Jak wspomniałem na początku historycznie Kożuchów należy do Dolnego Śląska. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1273 roku i wtedy już posiadało ono fortyfikacje, z tym, że było one konstrukcji ziemno-drewnianej. Ponieważ Kożuchów położony był przy skrzyżowaniu szlaków handlowym to bardzo szybko się bogacił. Miasto miało prawo bicia monet. W czasach swojej świetności był tu m.in. ośrodek piwowarstwa i sukiennictwa.

Booking.com

Kożuchów atrakcje

W 1637 roku podczas wojny trzydziestoletniej w Kożuchowie miał miejsce pożar miasta. Najazdy Szwedów i wojsk cesarskich doprowadziły miasto do ruiny, z której się już nie podniosło. Zniszczone obwarowania nie zostały odbudowane. Dodatkowo w drugiej połowie XVIII wieku kolejny pożar spowodował, że podjęto decyzję o rozbiórce części murów.

Mury obronne w Kożuchowie

Mury obronne to oprócz zamku największa atrakcja Kożuchowa. Ich pierwotna długość wynosiła około 1050 metrów. Do dzisiaj ostały się mury niemalże na całej długości, które dodatkowo otoczone są fosą o szerokości do 20 metrów. Ich budowę rozpoczęto pod koniec XIII wieku. Miały do 8 metrów wysokości w najwyższych punktach, a grubość dochodziła do 1,9 metra.

W przeszłości istniały cztery bramy miejskie Głogowska, Żagańska, Krośnieńska i Szprotawska, ale do dnia dzisiejszego nie przetrwała żadna z nich. Nieopodal zamku można zobaczyć tylko basztę dawnej Bramy Krośnieńskiej, ponieważ zostały one rozebrane w 1819 roku. W tym samym czasie osuszono również fosę.

W linii murów znajdowało się 11 półotwartych baszt.

W wyniku rozbiórki części murów w drugiej połowie XVIII wieku obniżono ich wysokość do maksymalnie 5 metrów, a te które zostały wykorzystano jako ściany do nowych budynków.

Zamek w Kożuchowie

Zamek w Kożuchowie powstał na przełomie XIII i XIV wieku. Położony jest na północ od rynku. W późniejszych latach obiekt kilkukrotnie przechodził przebudowę. Na przełomie XV i XVI wieku zamkiem zarządzali Jan I Olbracht oraz Zygmunt I Stary (późniejsi królowie Polski). Pod koniec XVII wieku warownia stała się siedzibą zakonu karmelitów. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku zamek przeszedł remont i obecnie można go zwiedzać.

Wszelkie informacje można znaleźć na stronie https://zamekkozuchow.pl/

Rynek i ratusz w Kożuchowie

Patrząc na ratusz miałem mieszane uczucia. Jest stara wieża oraz ceglana ściana z jednej strony, a z drugiej brzydki budynek z czasów PRL.

Ratusz w Kożuchowie w stylu gotyckim zbudowano w 1489 roku w miejscu starego, który spłonął. W XIX wieku przebudowano go w stylu klasycystycznym zachowując dwie ściany oraz wieżę ze starego ratusza. W trakcie II wojny światowej budynek został zniszczony, a w latach sześćdziesiątych został odbudowany, czego efektem było dodanie współczesnego wyglądu. Z wcześniejszego budynku ratusza zachowała się wieża (odbudowana po zawaleniu się), ceglana ściana (strona północna) oraz klasycystyczny fragment wynikający z przebudowy w XIX wieku (wschodnia część).

Rynek w Kożuchowie jest niewielki. Otaczają go kamieniczki, z których najstarsze pochodzą z XVI wieku.

Kościół Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny w Kożuchowie (Parafia św. Matki Gromnicznej)

Kościół Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny w Kożuchowie należy do parafii św. Matki Gromnicznej, więc można spotkać się z dwoma nazwami. Zbudowano go w połowie XIII wieku, ale według legendy mógł powstać w 1125 roku, a fundatorem miał być Bolesław Krzywousty.

Świątynia na początku była jednonawowa, natomiast w latach późniejszych była kilkukrotnie rozbudowywana. W wyniku powiększania świątyni dodawano kolejne nawy. Obecnie kościół jest trzynawowy i ma styl gotycki, aczkolwiek dach jest barokowy. Na zewnątrz warto zwrócić uwagę na kilka płyt nagrobnych wmurowanych w ścianę.

Spacerując po mieście warto zwrócić uwagę na kilka ciekawych miejsc:
– pochodzącą z XVIII wieku fasadę budynku przy ulicy Klasztornej z płaskorzeźbami przedstawiających św. Piotra i Pawła

– wieżę ciśnień z 1908 roku o wysokości 39 metrów położoną w najwyższym punkcie miasta

– ocalałą wieżę kościoła ewangelickiego z 1826 roku

– lapidarium z XVII wieku
– kościół św. Ducha położony koło lapidarium (XIII lub XIV wiek)
– pozostałości dawnego pałacu, z którego obecnie pozostał tylko barokowy portal.

Kożuchów to bardzo ciekawe miasteczko, które z uwagi na otaczające je mury oraz fosę jest rzadkością w skali Polski. Odwiedziłem już wiele miast i miasteczek w Polsce otoczonych murami, ale w żadnym fosa nie zachowała się w takim zakresie. Jeśli będziecie gdzieś w okolicy to koniecznie zatrzymajcie się choćby na krótki spacer.