Toruń (kujawsko-pomorskie) – projekt „Miasta stojące murem” (przewodnik po atrakcjach)

Toruń położony w województwie kujawsko-pomorskim znany jest z wielu rzeczy, a do najsłynniejszych należą Kopernik i pierniki. Oprócz tego przyciągnęły mnie tam mury obronne, które zachowały się w dużym stopniu. Toruńskie obwarowania były nietypowe, ponieważ mury miało Stare Miasto, Nowe Miasto i zamek. Włączam Toruń do projektu “Miasta stojące murem”. Zapraszam Was do lektury przewodnika po Toruniu.

Co zobaczyć w Toruniu?

Toruń jest miastem, które zawsze omijałem i nigdy nie złożyło się, aby tam spędzić trochę więcej czasu. Kilka razy byłem w Bydgoszczy, wielokrotnie przez Toruń przejeżdżałem w drodze nad morze, szczególnie w czasach, gdy nie było jeszcze autostrady A1. Wiem dzisiaj, że był to błąd i powinien Toruń odwiedzić dużo wcześniej. Jestem tak zachwycony, że mam nadzieję, że jeszcze kiedyś tam wrócę.

Toruńskie zabudowania nie ucierpiały podczas II wojny światowej, dzięki czemu obecnie na terenie Starego i Nowego Miasta znajduje się wiele ciekawych kamienic. Niektóre z nich powstały w XIV wieku.

Toruń najważniejsze informacje

Historia osadnictwa w Toruniu i okolicy sięga 9000 lat p.n.e. Już w 1100 roku p.n.e. na terenie ruin obecnego zamku krzyżackiego działała osada z czasów łużyckich. Od IX do XIII wieku mieściła się tam osada słowiańska.

Początki miasta sięgają około 1230 roku, gdyż dla Krzyżaków była to dobra lokalizacja do dalszej ekspansji. Prawa miejskie zostały nadane w 1233 roku. Co ciekawe pierwotnie miasto położone było około 10 kilometrów na zachód od obecnego starego miasta i zajmowało obszar około 500 na 200 metrów. Na obecne miejsce przeniesiono je z uwagi na częste powodzie.

W 1454 roku w wyniku powstania antykrzyżackiego został zniszczony miejscowy zamek, który nigdy później nie został odbudowany, a Toruń został włączony do Polski. W okresie średniowiecza, jak i później miasto bardzo szybko się rozwijało i bogaciło. Od 1528 roku w Toruniu działała mennica królewska.

W 1703 roku miał miejsce atak Szwedów na Toruń, co spowodowało ogromne straty, a kilka lat później epidemia dżumy dodatkowo zdziesiątkowała miasto. Po rozbiorach Polski Toruń trafił w granice Prus. Po pierwszej wojnie światowej miasto wróciło w granice Polski.

II wojna światowa była łaskawa dla Torunia, gdyż miasto nie zostało zniszczone w wyniku działań wojennych.

Najciekawsze atrakcje Torunia

Mury obronne w Toruniu

Pierwsze ceglane mury obronne powstały około XIII wieku. Kilkadziesiąt lat później obok Starego Miasta lokowano Nowe Miasto, które dostało własne obwarowania. Toruńskie mury obronne były niesamowite. Stare miasto otaczało 1700 metrów, Nowe Miasto miało 1100 metrów, a dodatkowe obwarowania posiadał również zamek krzyżacki (obecnie ruina).

W XV wieku nastąpiła modernizacja rozbudowa i obwarowań. Niestety z biegiem czasu zmieniała się technika wojenna, a miejskie mury niszczały. W 1629 roku rozpoczęto budowę bastionów poza granicami Starego Miasta. W wyniku tego miejskie mury zaczęły tracić na znaczeniu, a podczas kolejnych wojen doznawały uszczerbków. Miało to miejsce zarówno podczas ataku Szwedów w 1703 roku, jak i później podczas wojen napoleońskich. Sporą część obwarowań rozebrano w drugiej połowie XIX wieku, w tym cztery bramy miejskie Kotlarską, Starotoruńską, Paulińską i Chełmińską.

Dodatkowo całość otoczona była dodatkowym murem zewnętrznym, którego wysokość dochodziła do 5,5 metra, a grubość do 1,2 metra. W przypadku Starego Miasta mur osiągał do 9 metrów wysokości, a jego grubość dochodziła do 1,5 metra. W linii obwarowań istniało sporo baszt, Stare Miasto posiadało ich 33, a Nowe Miasto 21. W sumie Toruń posiadał aż 8 bram miejskich Starotoruńską od zachodu, Chełmińską od północy, Paulińską (zwana Więzienną i Kolarską), która łączyła Stare i Nowe Miasto, a także kilka bram od południowej strony Klasztorną, Żeglarska, Mostową i Łazienną. Nowe Miasto posiadało aż trzy bramy Główną (Prostą), Bydlęcą (św. Katarzyny) oraz św. Jakuba (Drzewną). W późniejszym czasie powstały dwa barbakany, jeden przed Bramą Starotoruńską, a drugi przed Chełmińską.

Z 3 kilometrów do dzisiaj przetrwał ponad 1 kilometr murów, a najdłuższy fragment ciągnie się wzdłuż Wisły. Fragmenty można zobaczyć przy ulicy Podmurnej. Do dzisiaj zachowały się trzy miejskie bramy Klasztorna, Mostowa i Żeglarska. Warto także zwrócić uwagę na Krzywą Wieżę, która jest jedną z zachowanych miejskich baszt. Fragmenty obwarowań można zobaczyć również w okolicy ruin zamku krzyżackiego. Warto również wspomnieć o kilku innych basztach Gołębnik, Żuraw, Monstrancji, czy basztach o numerach 53, 53a i 56.

Rynek Staromiejski w Toruniu

Rynek Staromiejski wytyczono w drugiej połowie XIII wieku. Obecnie jego centralnym punktem jest Ratusz Staromiejski, który powstał na przełomie XIII i XIV wieku. Obecny kształt nadano mu w 1391 roku, a w jego wnętrzach mieści się Muzeum Okręgowe.

Rynek otoczony jest przez przepiękne kamienice, z których najważniejsze to Dwór Artusa z 1891 roku, chociaż pierwotna budowla w tym miejscu z XIV wieku została zburzona w 1802, a następnie kolejna zbudowana w 1829 roku i zburzona przed budową obecnego obiektu.

Przy rynku wyróżnić można również dawny ewangelicki kościół św. Ducha z 1756 roku. Położony w zachodniej pierzei rynku budynek Poczty Głównej pochodzi z 1884 roku. Spacerując po rynku warto zwrócić uwagę również na gotycką Kamienicę Pod Aniołem, którą przebudowano w XVIII wieku, Kamienicę pod Lwem z XIV wieku, a także gotycką kamienicę pod Gwiazdą przebudowaną w XVI i XVII wieku. W tej ostatniej mieści się Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu. Duże wrażenie robi również Pałac Meissnerów z 1739 roku.

Rynek Nowomiejski w Toruniu

Rynek Nowomiejski jest kwadratem o boku 95 metrów. Od XIV wieku w centralnej części znajdował się Ratusz Nowomiejski, który rozebrano w 1818 roku. Na jego fundamentach wzniesiono kościół Trójcy Świętej, natomiast ze starego obiektu pozostały gotyckie piwnice. Rynek otaczały kamienice bogatych mieszkańców, a większość zabudowań wokół niego pochodzi z XIX wieku.

Zamek Krzyżacki w Toruniu

Budowę zamku krzyżackiego w Toruniu rozpoczęto przed połową XIII wieku. W 1410 roku mieszkańcy uznali władzę polskiego króla i oddali się z całym miastem i zamkiem w jego władanie. Po I pokoju toruńskim zamek wrócił w ręce krzyżackie, natomiast obiekt podupadł trochę w wyniku pożaru w 1420 roku. W 1454 roku nastąpiło powstanie antykrzyżackie i mieszkańcy rozpoczęli oblężenie zamku, a rada miejska zdecydowała o zburzeniu warowni. W późniejszym czasie pozostałości były wykorzystywane jako wysypisko śmieci, ale także magazyn prochu. Obecnie pozostałości zamku krzyżackiego można zwiedzać, a w sezonie letnim odbywa się tam również kino plenerowe.

Kamienice mieszczańskie w Toruniu

Pierwsze kamienice w Toruniu powstały w XIII i XIV wieku. Niestety XVIII i XIX wiek przyniósł spore zniszczenia w tym zakresie. Do dzisiaj spacerując po Starym Mieście można spotkać wiele pięknych kamienic Warto zwrócić uwagę na obiekty przy Panny Marii 2, Rynek Staromiejski 9, Kopernika 21 i 38, Piekary 4 i 9 i w wielu innych miejscach. Jeśli odwiedzicie Biedronkę przy Szerokiej, to zobaczycie dawne freski.

Spichlerze w Toruniu

W okresie średniowiecza na terenie Torunia powstało wiele spichlerzy, a w XVII wieku było ich ponad 100. Miasto było w tym czasie zaliczane do największych ośrodków handlujących zbożem. Dawne spichlerze można zobaczyć przy Rabiańskiej 19,21, 8 Łaziennej 4, Ciasne, Żeglarskiej 13, 7, 10 i jeszcze w innych miejscach.

Ruiny klasztoru dominikanów i kościoła św. Mikołaja

W 1263 roku do Torunia zostali sprowadzeni dominikanie przez Zakon Krzyżacki. Zbudowano klasztor i kościół św. Mikołaja. Budowę zabudowań rozpoczęto w 1265 roku. Pierwszy kościół był gotowy jakieś 20 lat później, niemniej jakiś czas później rozpoczęto budowę nowej świątyni. Zabudowania klasztorne i kościelne były wielokrotnie niszczone w wyniku wojen, pożarów i innych przyczyn. W pierwszej połowie XIX wieku zabudowania klasztorne zostały rozebrane.

Obecnie po zabudowaniach kościelnych i klasztornych pozostało niewiele z wyjątkiem fragmentów murów.

Kościół Wniebowzięcia NMP i klasztor franciszkański w Toruniu

Kościół Wniebowzięcia NMP oraz klasztor powstały w XIII wieku. Co ciekawe właśnie franciszkanie udzielili schronienia załodze miejscowego zamku krzyżackiego, gdy wybuchło powstanie przeciwko Państwu Krzyżackiemu. W XVI wieku na terenie klasztoru powstała szkołą ewangelicka.

Aktualnie kościół Wniebowzięcia NMP należy do najlepiej zachowanych gotyckich świątyń w Toruniu.

Kościół św. Jakuba w Toruniu

Kościół św. Jakuba w Toruniu mieści się na terenie Nowego Miasta. Jego budowę rozpoczęto na początku XIV wieku, a prace trwały kilkadziesiąt lat. Zaliczany jest do wybitnych gotyckich budowli w regionie.

    Kościół św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty

Pierwszy kościół powstał w tym miejscu w pierwszej połowie XIII wieku, ale uległ on pożarowi. Budowę drugiej świątyni rozpoczęto jeszcze w tym samym stuleciu. Ostatecznie cały kościół został ukształtowany w XV wieku. Zalicza się go do najwspanialszych obiektów architektury gotyckiej w regionie. W jego wnętrzu znajduje się dzwon z 1500 roku

Dom Kopernika w Toruniu

Przy ulicy Kopernika 15 w Toruniu mieści się dom, w których narodził się słynny astronom. Obecnie we wnętrzach budynku znajduje się muzeum. Przez ostatnie kilkaset lat naukowcy starali się określić dokładne miejsce narodzin astronoma i szukali dowodów na to, w której kamienicy przyszedł na świat. Ostatecznie uznano, że miało to miejsce właśnie pod numerem 15.

Okrąglak w Toruniu

Spacerując po starym mieście w Toruniu warto zwrócić uwagę na okrąglak, czyli obecnie areszt. Ten charakterystyczny budynek powstał w XIX wieku i obecnie przebywają w nim więźniowie.

Toruńskie pierniki i muzeum

Toruń słynie z pierników, na każdym kroku znajdują się punkty, w których kupicie te przepyszne łakocia. Przy ulicy Rabiańskiej w Toruniu mieści się Żywe Muzeum Piernika.

(Foto Muzeum)

Most Pauliński w Toruniu

Most Pauliński jest ulicą, ale tak naprawdę jest mostem nad doliną dwóch toruńskich strumieni Postolca oraz Strugi Toruńskiej. Zwiedzanie go jest możliwe raz w roku.

Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika

Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika mieści się przy Franciszkańskiej. Warto wejść do jego wnętrz i zobaczyć znajdującą się tam wystawę.

Bydgoskie przedmieście

Duże wrażenie zrobiła na nas również zabudowa Bydgoskiego Przedmieścia, które położone jest na zachód od Starego Miasta. Znajduje się tam sporo budynków secesyjnych i modernistycznych, które robią wrażenie.

Bulwary nad Wisłą

Będąc w Toruniu warto przespacerować się bulwarami nad Wisłą. Można podziwiać zabudowę Starego Miasta.

Gdzie nocować w Toruniu?

Podczas pobytu w Toruniu nocowałem w Hotelu Toruń nieopodal Nowego Miasta. Sam hotel był w porządku, a za 2 noce za 2 osoby zapłaciłem blisko 400 zł. W cenę nie było wliczone śniadanie. Miejsce było dosyć przyjemne.

Booking.com

Toruń zrobił na mnie ogromne wrażenie. Bardzo chętnie wybiorę się do tego miasta ponownie.