Biała (opolskie) – projekt „Miasta stojące murem” (przewodnik po atrakcjach)

Biała jest niewielkim miastem położonym w województwie opolskim. Odwiedziłem ją w ramach projektu „Miasta stojące murem”, gdyż do chwili obecnej zachowało się tam około 400 metrów średniowiecznych obwarowań. Zapraszam do lektury przewodnika po atrakcjach Białej.

Co zobaczyć w Białej (opolskie)

Biała jest miastem, które planowałem odwiedzić od dawna i mimo, że przejeżdżałem obok niej wielokrotnie to tego nie zrobiłem. Położona jest nieopodal głównej drogi pomiędzy Prudnikiem i Opolem, dlatego często jest pomijana, a uważam to za błąd, gdyż miasteczko jest ładnie położone i ma się czym pochwalić.

Biała najważniejsze informacje

Biała nazywana jest potocznie Białą Prudnicką z uwagi na bliskie położenie Prudnika. Biała była wzmiankowana w 1225 roku, natomiast prawa miejskie zostały nadane w 1327 roku. Niemniej najstarsze ślady człowieka sięgają epoki żelaza.

Pierwotna osada powstała w okolicy obecnej ulicy Stare Miasto. W obecnej lokalizacji miasto powstało około XIII wieku. W XIV wieku podczas najazdu husytów zostało splądrowane. W okresie od XVI do XIX wieku Biała była jedynym miejscem na Górnym Śląsku, w którym mogli osiedlać się żydzi. W 1945 roku zabudowa wschodniej pierzei rynku została zniszczona.

Biała najciekawsze atrakcje

Mury obronne w Białej

Długość murów obronnych wynosiła około 1050 metrów, a do dzisiaj pozostało ich około lub nieco ponad 400 metrów, w tym 8 baszt (pierwotnie było ich 14) oraz wieża Bramy Prudnickiej. Obwarowania powstały najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku, a pierwsza pisemna wzmianka pojawiła się na początku XVI wieku z informacją, że były one w złym stanie technicznym. Miasto uzyskało wówczas przywilej ich odrestaurowania. Grubość murów wynosiła do 140 centymetrów, a wysokość do 7 metrów. Najlepiej zachowany fragment położony jest w północno-wschodniej części miasta. Dodatkowo spory fragment zachował się w zachodniej części, z tym, że jego część przebiega przez prywatne posesje.

Miasto posiadało dwie bramy miejskie, od południa była to brama Prudnicka, której wieża zachowała się do dzisiaj, a od północy do miasta prowadziła brama Nyska. Obie rozebrano na początku XIX wieku. Wspomniana wieża bramy Prudnickiej ma 23 metry wysokości i powstała w XV wieku. W okresie od maja do października w każdy wtorek, drugi i czwarty weekend miesiąca, w lipcu i sierpniu w każdy piątek od 14:00-15:30.

Rynek w Białej

Centralną częścią miasta jest podłużny rynek o długość wynosi około 140 metrów. Zobaczyć można na nim dwa pomniki. Pierwszy to pochodząca z końca XIX wieku figura Jana Nepomucena, a druga bliźniacza przedstawia Matkę Boską Niepokalanego poczęcia. Większość zabudowy otaczającej rynek pochodzi z XIX wieku, natomiast wyjątkiem jest wschodnia pierzeja, która została zniszczona w trakcie II wojny światowej. W południowej części mieści się urząd miasta.

Kościół Wniebowzięcia NMP w Białej

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny położony jest nieopodal północno-zachodniego narożnika rynku. Główna nawa jest w stylu gotyckim, natomiast boczne ołtarze są w stylu barokowym. W kaplicy św. Jana Nepomucena można zobaczyć freski z XVI wieku, przedstawiają spowiedź królowej Czech.

Kościół Wniebowzięcia NMP powstał w połowie XVI wieku w miejscu, w którym w 1270 roku powstała drewniana świątynia, natomiast ona spłonęła około połowy XVI wieku i w jej miejscu powstała ta obecna.

W jej wnętrzu warto zwrócić uwagę na figurę Chrystusa Frasobliwego. Ołtarz główny w stylu rokoko powstał w 1773 roku. Na zewnętrznych ścianach uwagę zwraca sgraffito z XVI wieku.

Zamek Prószkowskich w Białej

W Białej znajduje się zamek w stylu renesansowym z XVI wieku, który powstał na fundamentach dawnej gotyckiej warowni.

Został zbudowany najprawdopodobniej przez Piastów opolskich, w XVII wieku przebudowano go na styl wczesnobarokowy, natomiast do dzisiaj zachowały się gotyckie mury z XIV i XV wieku. Aktualnie zamek jest w opłakanym stanie, podobno ma prywatnego właściciela, nie można go zwiedzać. W niektórych oknach można dostrzec wybite szyby, natomiast ogrodzenie w kilku miejscach jest uszkodzone.

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Na wschód od centrum miasta położony jest kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Pierwsza gotycka świątynia powstała w tym miejscu w 1225 roku, a później została przebudowana po pożarze w XVII wieku.

Wieża wodna w Białej

Na wschód od zamku znajduje się wieża wodna z przełomu XVI i XVII wieku. W przeszłości doprowadzała wodę do zamku i miasta. W okresie od maja do października w każdy wtorek, drugi i czwarty weekend miesiąca, w lipcu i sierpniu w każdy piątek od 12:00-13:15.

Kościół ewangelicki

W okolicy rynku zobaczyć można dawny kościół ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku. Obecnie mieści się w nim biblioteka, informacja turystyczna, izba regionalna i Klub Seniora.

Wieża ciśnień

Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów miasta jest wieża ciśnień o wysokości 16 metrów z początku XX wieku. W okresie od maja do października w każdy wtorek, drugi i czwarty weekend miesiąca, w lipcu i sierpniu w każdy piątek od 12:00-13:15.

Źródełko pod św. Lipą

Bardzo urokliwym miejscem jest Źródełko pod św. Lipą, które podobno ma zdrowotne właściwości, przynajmniej tak głosi legenda.

Cmentarz Żydowski w Białej

Na obrzeżach miasta zobaczyć można cmentarz żydowski z pierwszej połowy XVII wieku, gdzie pochowano około 3000 osób. Do czasów współczesnych zachowało się ponad 900 macew.

Grodzisko średniowieczne

Na tym samym wzgórzu co wspomniany cmentarz żydowski znajduje się dawne grodzisko średniowieczne, które nazywane jest szańcem szwedzkim. Nazwa jego nawiązuje do Szwedów, którzy w przeszłości z tego miejsca ostrzeliwali miasto.

Biała jest urokliwa, a przez jej położenie często pomijana. Uważam, że warto ją odwiedzić, jeśli będziecie w okolicy.