Lębork (pomorskie) – projekt „Miasta stojące murem” (przewodnik po atrakcjach)

Lębork jest miastem o bogatej historii położonym w województwie pomorskim. Odwiedziłem je z powodu zachowanych w dużym stopniu murów obronnych, których do dzisiaj przetrwało bardzo dużo. Włączam je do projektu “Miasta stojące murem” i jednocześnie zapraszam Was do lektury przewodnika po mieście.

Co zobaczyć w Lęborku?

Lębork odwiedziłem w sierpniu 2023 podczas podróży po północnej Polsce szlakiem miast z murami obronnymi. Miasto jest bardzo ciekawe, ponieważ znajduje się tam wiele zabytków, nie tylko mury obronne, ale również dawny zamek, przerobiony obecnie na funkcje administracyjne.

Najważniejsze informacje o Lęborku

Historia cywilizacji w tym miejscu sięga dziewiątego tysiąclecia przed Chrystusem, a zamieszkująca je ludność polowała na renifery. W późniejszym czasie rozwinęło się rolnictwo, a mieszkańcy zaczęli budować pierwsze osady. Na terenie miasta i okolicy znaleziono liczne artefakty z epoki brązu.

Booking.com

Początkowo Lębork był słowiańską osadą podległą księstwu Pomorza Gdańskiego. Założycielami miasta byli Krzyżacy, a w 1341 roku Lębork otrzymał prawa miejskie. Budowę murów obronnych ukończono w 1363 roku, a w 1386 roku miał tam miejsce zjazd Wielkiego Mistrza Zakonu oraz książąt słupskich.

W średniowieczu Lębork zaczął się rozwijać dzięki węzłowi handlowemu, który powstał w tym miejscu. W 1630 roku miasto zostało przejęte przez Szwedów, ale kilka lat później wróciło do Korony. W okresie zaborów Lębork przeszedł pod władanie Prus, a miasto zaczęło powoli tracić na znaczeniu. Na początku XX wieku do miasta zaczęła napływać ludność niemiecka, a Kaszubi zaczęli być wypychani na wschód powiatu.

Pod koniec II wojny światowej miasto zostało zniszczone przez żołnierzy radzieckich, którzy zajęli miasto praktycznie bez walki. Sowieci wśród miejscowej ludności cywilnej siali terror, gdyż rabowali i gwałcili, a ich dowództwo to tuszowało.

Najciekawsze atrakcje Lęborka

Mury obronne w Lęborku

Budowę murów obronnych w Lęborku rozpoczęto po nadaniu praw miejskich, a zakończono w 1363 roku. Pierwotna długość obwarowań wynosiła 1200 metrów, a do dzisiaj przetrwało nieco ponad 350 metrów w wielu fragmentach. Wysokość murów wynosiła od 6 do 10 metrów, a w obwodzie znajdowało się 29 baszt wykuszowych, które były oddalone od siebie o ponad 20 metrów. Oprócz wspomnianych baszt powstały jeszcze trzy obiekty zamknięte. Miasto posiadało dwie bramy miejskie, Gdańską (zwaną Więzienną) na wschodzie oraz Słupską na zachodzie. Dodatkowo od zewnątrz całość była otoczona przez fosę.

Do chwili obecnej zachowało się sporo fragmentów murów, z których najbardziej wyróżnia się fragment w północnej części miasta przy Basztowej, gdzie mieszczą się baszty Bluszczowa oraz numer 24 i 27. W tych ostatnich znajdują się wystawy. Kolejne fragmenty można zobaczyć przy Findera i Korczaka, niektóre mury są ścianami budynków mieszkalnych. W zachodnim narożniku mieści się Baszta Kwadratowa, a w jej wnętrzach Dom Technika. W południowo zachodniej części przy Skłodowskiej-Curie położony jest kolejny dłuższy fragment obwarowań. Następny znajduje się przy ulicy Przymurnej, a także Solnej. Mury w większości są w bardzo dobrym stanie, gdyż ponad 10 lat temu zostały odrestaurowane.

Zamek krzyżacki w Lęborku

Zamek krzyżacki w Lęborku zbudowano około 1343 roku i przeznaczony był dla krzyżackiego wójta, który w imieniu komtura w Człuchowie pobierał podatki, był sędzią i dowodził wojskiem z tego terenu. W 1410 twierdza została częściowo zniszczona, podobnie miało to miejsce w 1454 roku, a w XVI wieku została przebudowana. Dobudowano wówczas dodatkowe budynki gospodarcze, takie jak spichlerz. W XVII wieku zamek został po raz kolejny częściowo zniszczony w wyniku pożaru. W XIX wieku przebudowano go na potrzeby różnych urzędów, które tam miały się mieścić. Do dzisiaj przetrwała główna część zamku, w której mieścił się dom mieszkalny, a w dawnej warowni funkcjonuje sąd i prokuratura.

Kościół św. Jakuba w Lęborku

Kościół św. Jakuba w Lęborku powstał w XIV wieku w stylu gotyckim. Nie jest znana dokładna data budowy, ale w 1337 roku świątynia była już wzmiankowana. Budowla miała charakter obronny.

Od XVI wieku przejęli ją protestanci, co miało wpływ na wyposażenie kościoła. W XVII wieku świątynia uległa uszkodzeniu w wyniku pożaru spowodowanego przez Szwedów. W XVIII stuleciu przeprowadzono renowację, a kolejne remonty miały miejsce w XIX wieku. XX wiek przyniósł kolejną renowację, której zawdzięczamy bieżący wygląd kościoła.

Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski

Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski jest neogotycką budowlą powstałą w latach 1866-1870. Do końca II wojny światowej był kościołem ewangelickim, a po zakończeniu działań wojennych przeszedł w ręce katolików.

Rynek w Lęborku

Rynek w Lęborku (Plac Pokoju) położony jest w centralnej części starego miasta. Otaczają go współczesne zabudowania, gdyż wojska radzieckie zniszczyły miasto pod koniec II wojny światowej. Obok rynku mieści się Park Żwirki i Wigury zapewniający cień w słoneczne dni.

Ratusz w Lęborku

Ratusz w Lęborku jest neogotycką budowlą powstałą w latach 1890-1900. Wcześniejszy ratusz z XVIII wieku mieścił się w centralnej części rynku.

Spichlerz solny w Lęborku

Spichlerz solny w Lęborku położony jest nieopodal zamku krzyżackiego przy ulicy Solnej. Budynek jest bardzo charakterystyczny, gdyż zbudowany jest z muru pruskiego. Według danych, które znalazłem w sieci zbudowano go w XIV lub XVII wieku. Obecnie używany jest przez Zbór Zielonoświątkowy.

Park Chrobrego w Lęborku

Park Chrobrego położony jest na wzgórzu, na którego szczycie znajduje się wieża ciśnień. W dolnej części nieopodal ulicy Gdańskiej mieści się pomnik czołg IS-2. Na północnym zboczu zobaczyć można kamienne kręgi, które położone są w miejscu emanującym energią.

Lębork jest ciekawym miastem, które zostało mocno doświadczone przez II wojnę światową, ale nie zmienia to faktu, że wciąż zobaczyć tam można wiele ciekawych miejsc.