Napisanie artykułu o drewnianych kościółkach powiatu gliwickiego przeszło mi już przez myśl dwa lata temu, ale początkowo planowałem objechać je rowerem. Gdy zrobiłem listę to okazało się, że jest ich w sumie 12, a przejazd pomiędzy nimi wyniósłby ponad 120 kilometrów. W tym roku postanowiłem wrócić do pomysłu i objechałem wszystkie kościółki, niemniej samochodem. Pierwsze zdjęcia wykonałem już podczas majówki, a ostatecznie pozyskanie materiałów zajęło 5-6 dni roboczych i wymagało przejechania ponad 400 kilometrów, co w skali powiatu jest olbrzymim dystansem. Zapraszam Was do lektury przewodnika po drewnianych kościołach powiatu gliwickiego.

Drewniane kościoły powiatu gliwickiego

Oprócz dwunastu świątyń w tym artykule przeczytacie również o kościółku w Szałszy, która mimo przynależności do powiatu tarnogórskiego położona jest tuż obok Gliwic, dlatego zdecydowałem się na umieszczenie jej na liście.

Do niektórych kościołów nie udało się wejść do środka, a mianowicie w Bojszowie oraz w Gliwicach-Ostropie. Ten pierwszy jest aktualnie w remoncie i podobno w środku nic nie ma. Ten drugi otwierany jest tylko kilka razy w roku, ale dysponuję zdjęciami z jego wnętrz, ponieważ udało mi się go odwiedzić kilka lat temu.

Booking.com

Szlak architektury drewnianej województwa śląskiego

Chciałbym serdecznie podziękować księdzu Korneliuszowi Matauszkowi za udostępnienie świątyni i oprowadzenie mnie po kościele w Smolnicy.

KOŚCIÓŁ ŚW. WAWRZYŃCA W ZACHARZOWICACH

Kościół św. Wawrzyńca mieści się w niewielkiej wsi Zacharzowice niedaleko Toszka. Zbudowano go około 1580 roku i jest filią parafii z Sierot, o której wspomnę w dalszej części artykułu.

Przyjechałem tam dwukrotnie i okazało się, że podczas drugiej wizyty kościół stał otwarty, nikogo nie było w środku i bez żadnego problemu można było wejść do środka, z czego skorzystałem.

Wnętrze jest bardzo ładne, a sama świątynia należy do moich ulubionych.

Najprawdopodobniej obecną świątynię zbudowali luteranie. Wieża została dobudowana później, prawdopodobnie około 1675 roku.

W środku znajdowały się polichromie, które zostały zamalowane w XVIII wieku. Te, które można oglądać obecnie powstały w latach sześćdziesiątych XX wieku.

KOŚCIÓŁ ŚW. JERZEGO W GLIWICACH-OSTROPIE

Kościół św. Jerzego położony jest w Gliwicach w dzielnicy Ostropa. Warto o tym pamiętać, gdyż kościół pod takim samym wezwaniem znajduje się również w Łabędach (dzielnica Gliwic) i łatwo się pomylić. Ten właściwy jest drewniano-murowany. Wieża powstała około 1544 roku, natomiast nawa w 1667 roku. Pierwszy kościół z XIV wieku został spalony w trakcie wojen husyckich. Świątynia jest nieużywana od ponad 90 lat, gdyż w jej pobliżu znajduje się murowany kościół Ducha Świętego. Barokowe polichromia z wnętrza pochodzą z XVII wieku.

Do środka można wejść kilka razy w roku z przewodnikiem, a mi udało się kilka lat temu.

KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA W PONISZOWICACH

Kościół św. Jana Chrzciciela w Poniszowicach wybudowano w 1499 roku, a w 1570 dobudowano wolnostojącą wieżę. W XVIII wieku dobudowano tzw. soboty, czyli podcienia, które są zabudowane z zewnątrz. Właściwie w powiecie gliwickim jest to jedyny drewniany kościół, w którym występują. Główny ołtarz powstał w połowie XVII wieku.

Kościół użytkowany jest na co dzień, więc bez problemu przed i po mszy jest dostępny.

KOŚCIÓŁ ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA W ŻERNICY

Kościół św. Michała Archanioła w Żernicy zbudowano w 1661 roku. Kościelna wieża pochodzi z początku XVI wieku (1518 rok). Świątynia bywa często otwarta w trakcie mszy w pobliskim kościele Podwyższenia Krzyża Świętego. Podczas zwiedzania można porozmawiać z kościelnym, który chętnie opowiada o historii kościoła. Ja np. dowiedziałem się, że jeden z obrazów drogi krzyżowej został prawdopodobnie kiedyś skradziony. We wnętrzu znajdują się popiersia św. Doroty i św. Barbary pochodzące z 1500 roku. Również ta świątynia należy do moich ulubionych.

KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA W WILCZY

Kościół św. Mikołaja w Wilczy zbudowano w 1755 roku, a do budowy użyto drewna świerkowego, sosnowego oraz dębowego. Ołtarz główny pochodzi z XVII wieku. Świątynia jest użytkowana podczas nabożeństw, więc przed i po mszy można ją zwiedzać.

KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEJ TRÓJCY W RACHOWICACH

Kościół św. Trójcy w Rachowicach podobnie jak św. Jerzego z Gliwic-Ostropy ma murowane prezbiterium pochodzące z przełomu XV i XVI wieku. Nawę zbudowano w 1668 roku, a wieżę 10 lat później, która na początku XVIII wieku spłonęła. Odbudowano ją pod koniec XVIII wieku. Wnętrze jest głównie barokowe, a ołtarz pochodzi z XVII wieku.

Świątynia otwarta jest przed i po mszy, więc wtedy jest możliwe zwiedzanie.

KOŚCIÓŁ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH W BOJSZOWIE

Kościół Wszystkich Świętych w Bojszowie jest jedynym, w którym nie byłem w ogóle. Od jednego z księży wiem, że wnętrze jest w remoncie.

Świątynia powstała w XVI wieku (prawdopodobnie 1506 rok). Teren kościoła i cmentarza otoczony jest drewnianym parkanem. Mimo, że nie byłem w środku to również ta świątynia należy do moich ulubionych, gdyż jest ładnie położona.

KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA W SMOLNICY

Kościół św. Bartłomieja w Smolnicy wspominam najlepiej z całego zbierania materiału. Świątynia na co dzień jest zamknięta. Żeby zobaczyć ją w środku skontaktowałem się z miejscową parafią i przesympatyczny proboszcz ksiądz Korneliusz Matauszek otworzył kościół specjalnie dla mnie i oprowadził mnie po nim opowiadając bardzo ciekawą historię tego miejsca, które za jego zasługą jest stopniowo remontowane od 2007 roku dzięki czemu za jakiś czas wróci do użytku.

Wieża pochodzi z drugiej połowy XVI wieku, a obecna świątynia powstała 200 lat później w XVIII wieku. Gdy rozpoczęto remont w 2007 roku kościół był w bardzo złym stanie łącznie z tym, że zapadł się z jednej strony.

KOŚCIÓŁ ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA W RUDZIŃCU

Kościół św. Michała w Rudzińcu wzniesiono w 1657 roku. Wieża pochodzi z połowy XIX wieku, a w 1936 roku dobudowano przedsionek. Wewnętrzna polichromia powstała w tym samym czasie co kościół, a wyposażenie jest w stylu barokowym.

Świątynia jest użytkowana podczas nabożeństw i można ją zwiedzać przed oraz po mszy.

KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NMP W GLIWICACH

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowano w 1493 roku w Zębowicach (koło Olesna). W 1925 roku kościół został przeniesiony na Cmentarz Centralny do Gliwic. W 1992 roku zrujnowana świątynia została rozebrana i poddana konserwacji. Jednocześnie zmieniono jej lokalizację na stary Cmentarz Starokozielski. Od 2000 roku jest ponownie udostępniona do użytku.

KOŚCIÓŁ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH W SIEROTACH

Kościół Wszystkich Świętych w Sierotach jest najstarszy ze wszystkich, które uwzględniłem w artykule. Murowane prezbiterium powstało w 1427 roku, a drewniana nawa 30 lat później. Początkowo był świątynią protestancką, a dopiero od 1629 roku jest użytkowany przez katolików. W środku można podziwiać gotyckie polichromie z drugiej połowy XV wieku. Co ciekawe podczas pierwszego zwiedzania podczas majówki kościół stał otwarty i bez żadnego problemu można było wejść do środka.

KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ W SIERAKOWICACH

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sierakowicach zbudowano w 1675 roku i jest filią parafii w Rachowicach. We wnętrzu świątyni można podziwiać polichromie z XVII wieku. Na zewnątrz znajdują się otwarte soboty. Główny ołtarz pochodzi z 1678 roku.

KOŚCIÓŁ NARODZENIA NMP W SZAŁSZY

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szałszy formalnie należy do powiatu tarnogórskiego, ale z uwagi na położenie tuż obok Gliwic postanowiłem uwzględnić go w zestawieniu.

Świątynia pochodzi z 1554 roku, a wieża jest trochę młodsza. Początkowo kościół był świątynią protestancką. W 1968 roku kościół uległ pożarowi, ale dzięki parafianom odbudowano go.

Świątynia dostępna jest przed i po nabożeństwach, aczkolwiek zdarzyło się, że przyjechałem porobić zdjęcia, zaplanowana uroczystość nie odbyła się, a kościół był zamknięty.

Mam nadzieję, że powyższy wpis przypadł Wam do gustu. W kwestiach historycznych posiłkowałem się Wikipedią.

Do każdego z kościołów z Gliwic można dotrzeć w ramach wycieczki rowerowej, natomiast ciężko byłoby to rozplanować na jeden dzień.