Goleniów (zachodniopomorskie) – przewodnik po atrakcjach (projekt „Miasta stojące murem”)

Goleniów to kolejne z miast, które włączyłem do projektu “Miasta stojace murem”. Położone jest między Nowogardem, a Szczecinem w województwie zachodniopomorskim. Oprócz murów zachowało się tam kilka innych ciekawych miejsc. Zapraszam Was do lektury przewodnika po Goleniowie.

Co zobaczyć w Goleniowie?

Goleniów odwiedziłem w sierpniu 2022 roku podczas podróży po województwie zachodniopomorskim, gdy zwiedzałem miasta posiadające mury obronne. Przy okazji warto wspomnieć, że Goleniów położony jest nieopodal Maszewa, które opublikowałem w ostatnim czasie.

Booking.com

Goleniów najciekawsze informacje

Historia miasta sięga X wieku, gdy nad Iną istniała drewniana osada. Jej dalszy rozwój spowodował nadanie praw miejskich w 1268 roku. Warto wspomnieć, że historia osadnictwa na tym terenie jest dużo starsza i sięga około 4200 roku p.n.e., gdy żyły tam pierwsze grupy ludzi zajmujących się rolnictwem.

Po otrzymaniu praw miejskich Goleniów zaczął bardzo szybko się rozwijać. W XIV wieku miasto dołączyło do Hanzy, czyli związku miast handlowych. W tym czasie Goleniów popadł w konflikt z pobliskim Szczecinem, który chciał mieć monopol na żeglugę na Odrze. Dzięki rozwojowi i bogaceniu się miasto bardzo się rozbudowało, a w XIV i XV wieku powstały miejskie obwarowania. Od 1386 roku Goleniów mógł bić nawet własną monetę zwaną białym groszem goleniowskim.

Niestety XVI wiek przyniósł zahamowanie rozwoju, a miasto w 1529 roku zostało zniszczone przez pożar. XVII wiek również nie był łaskawy dla Goleniowa, gdyż wojna trzydziestoletnia dała się mocno we znaki. Dopiero XVIII wiek przyniósł ukojenie i rozpoczął się ponowny rozwój miasta. W XIX wieku powstała droga do Szczecina, a w 1870 roku połączenie kolejowe. Pod koniec XIX wieku miasto doczekało się kanalizacji. W Goleniowie rozwinął się przemysł drzewny, a w 1913 zbudowano fabrykę mebli.

W marcu 1945 roku miasto zostało wyzwolone przez wojska sowieckie, a zabudowa została zniszczona w ponad 60%, co widać obecnie po zabudowaniach.

Nieopodal miasta znajduje się port lotniczy Szczecin-Goleniów.

Najciekawsze atrakcje w Goleniowie

Mury obronne w Goleniowie

Mury obronne powstały w XIV wieku i były zbudowane z kamienia, a w XV wieku zostały rozbudowane przy użyciu cegły. Pierwotna długość wynosiła około 1140 metrów, do dzisiaj przetrwała ponad połowa obwarowań, a większość z nich jest znacznie obniżona. Imponujący fragment znajduje się nad Iną, gdzie można zobaczyć Basztę Więzienną i Menniczą. Grubość murów wynosiła od 100 do 200 centymetrów, a wysokość wahała się od 7 do 9 metrów.

Miasto posiadało cztery bramy miejskie:
– Młyńska po stronie północnej
– Stargardzka po stronie południowej (rozebrana w 1864 roku)
– Wolińska po stronie północno-wschodniej
– Szczecińska po stronie południowo zachodniej (rozebrana w 1836 roku)

Do dzisiaj zachowała się wysoka na 26 metrów Brama Wolińska z XV wieku, a w jej wnętrzach działa informacja turystyczna. 

W zachodniej linii obwarowań zachowały się dwie baszty, narożna to baszta Więzienna z XV wieku (zwana Prochową), a zaraz obok mieści się ośmioboczna baszta Mennicza również z XV wieku, w której funkcjonowała mennica.

Najciekawsze odcinki murów miejskich znajdziecie przy bramie Wolińskiej, gdzie znajduje się fragment o długości około 100 metrów, kolejny z wspomniany basztami mieści się nad rzeką Iną. Najdłuższy odcinek obwarowań położony jest między ulicą Niemcewicza oraz Konstytucji 3 Maja.

Kościół św. Katarzyny w Goleniowie

Gotycki kościół św. Katarzyny zbudowano w XV wieku na fundamentach świątyni romańskiej. Podczas drugiej wojny światowej kościół został zniszczony, a w latach pięćdziesiątych odbudowano go. Wieża jest dużo młodsza niż cały kościół, ponieważ wcześniejsza została zniszczona w wyniku pożaru w XVII wieku.

Spichlerz nad Iną

Nad rzeką Iną nieopodal baszt znajduje się piękny spichlerz szachulcowy z XVIII wieku. Jest jedynym, który ocalał do czasów współczesnych.

Ruiny kaplicy św. Jerzego

Jeśli przespacerujecie się ulicą Szczecińską w stronę południowo-zachodnią, to około 300 metrów od Iny będziecie mogli obejrzeć pozostałości dawnej kaplicy św. Jerzego z przełomu XIII i XIV wieku. Została zburzona kilkaset lat temu, a na przełomie XVII i XVIII wieku w jej miejscu zbudowano kościół, który po 1946 roku popadł w ruinę i rozebrano go. Obecnie w tym miejscu mieści się niewielki park.

Aleja Legend w Goleniowie

Spacerując wzdłuż murów nad Iną warto zobaczyć Aleję Legend, która przedstawia najciekawsze opowieści związane z miastem.

W Goleniowie warto zobaczyć również XIX wieczny budynek poczty, który znajduje się przy Konstytucji 3 Maja.

Goleniów jest niepozornym miastem, którego wiele zabytków zostało zniszczonych w 1945 roku. Aczkolwiek jeśli będziecie w okolicy to warto zatrzymać się tam na krótki spacer.