Bierutów (dolnośląskie) – przewodnik po mieście

Chciałbym pokazać Wam dzisiaj Bierutów w województwie dolnośląskim. Odwiedziłem go w lipcu w ramach mojego projektu “Miasta stojące murem”, ponieważ do dzisiaj zachowała się zdecydowana większość ze średniowiecznych obwarowań. Zapraszam Was do lektury krótkiego przewodnika po Bierutowie.

Bierutów najciekawsze atrakcje

Wielu osobom nazwa Bierutów nie kojarzy się pozytywnie. Niemniej skojarzenie z Bolesławem Bierutem nie jest trafne, ponieważ nazwa wywodzi się od niemieckiego nazwiska Beroldus, który podobno był kiedyś właścicielem miasta. Nazwa ta została później trochę zniekształcona i spolszczona, stąd Bierutów. Pierwsze wzmianki z tą nazwą pojawiły się już w XIV wieku. W czasie średniowiecza miasto się szybko rozwijało, miało przywileje szlacheckie.

W XV wieku miasto zaczęło upadać. Przyczyniły się do tego zaraza, która zdziesiątkowała miasto oraz najazdy husytów, potem głód spowodowany klęską nieurodzaju, a na koniec pożar. Po tych smutnych latach miasto trochę podniosło się z kolan, ale przez kolejne stulecia było traktowane jak podrzutek, którym nikt się nie interesuje. Niestety XVII wiek również nie był łaskawy, kolejne pożary i wojna trzydziestoletnia znów zrujnowały miasto.

Najciekawsze atrakcje Bierutowa

Wjeżdżając do Bierutowa można odnieść wrażenie, że miasto jest bardzo zaniedbane, szczególnie patrząc na miejscowy rynek, ale również okoliczne zabudowania. Na środku rynku stoi dawna wieża ratuszowa, której przydałby się solidny remont, sam rynek to zaniedbany plac, częściowo trawiasty, z blokami z czasów PRL lub pustymi placami po dawnych kamienicach.

Chciałbym Wam trochę ocieplić ten wizerunek, ponieważ po pierwszej publikacji zdjęć na facebooku odezwał się w komentarzach nawet burmistrz Bierutowa, Pan Piotr Sawicki, który przekazał kilka ważnych informacji. W ostatnich latach uzyskano dotację na rewitalizację części murów (fragment 120 metrów). Przygotowywana jest dokumentacja do remontu bramy zamkowej. Prawdopodobnie w przyszłym roku rozpoczną się prace nad dokumentacją remontową wieży ratuszowej. Widać więc światełko w tunelu.

Podobnie sprawa ma się z rynkiem i zabudową starego miasta. W 1945 roku miasto zostało niemal w całości zniszczone przez wojska radzieckie. Do dzisiaj sporo parcel w pierzejach rynku stoi pusta, a miasto nie może z tym nic zrobić, ponieważ są to własności prywatne.

Mury obronne w Bierutowie

Mury obronne w Bierutowie pochodzą z XIV i XV wieku. Obecnie zachowało się kilka fragmentów. Najdłuższy odcinek można zobaczyć po południowej i wschodniej stronie starego miasta, kolejne koło urzędu miasta oraz krótkie fragmenty po północnej stronie. Łączna długość przekracza 700 metrów. Ich stan jest różny, ale miasto powoli je rewitalizuje. Widać to po 120 metrowym odcinku koło budynku urzędu.

Rynek i ratusz w Bierutowie

Jak wspomniałem w pierwszej części artykułu rynek w Bierutowie to jeden wielki plac, który w żaden sposób nie przypomina rynku. Wystarczy jednak podejść do wieży ratuszowej, przy której mieści się tablica informacyjna, a na niej stare zdjęcie rynku. Widać na nim, że rynek był ładny. Niestety w 1945 roku wojska radzieckie zrobiły swoje, a późniejsze władze nie zagospodarowały terenu odpowiednio.

Ratusz w Bierutowie powstał w XV wieku, ale w późniejszych stuleciach był niszczony przez pożary. Budynek ratusza odrestaurowano w XIX wieku, ale niestety w 1945 roku znów został zniszczony. Do dzisiaj stoi tylko wieża. W planach na 2022 jest przygotowanie dokumentacji, która posłuży do odrestaurowania wieży. Trzymam kciuki.

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Bierutowie

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej jest prawdopodobnie najlepiej zachowanym zabytkiem. Zbudowano go w stylu gotyckim w XIV wieku. Przez jakiś czas służył ewangelikom. Po II wojnie światowej przez ponad 30 lat działał jako magazyn. Od lat osiemdziesiątych XX wieku służy ponownie jako świątynia katolicka.

Ruiny kościoła św. Trójcy

Na zachód od rynku znajdują się ruiny gotyckiego kościoła św. Trójcy z XVII wieku. Był świątynią ewangelicką, a po wojnie rozpoczęła się jego dewastacja, aż do lat sześćdziesiątych, gdy zawalił się dach. Obok świątyni kiedyś znajdował się cmentarz.

Zamek w Bierutowie

We wschodniej części starego miasta dostrzeżecie gotycką wieżę zamkową. Nieopodal wieży stoi kamienica mieszkalna. Tak naprawdę jest ona średniowiecznym zamkiem z XIV wieku. Przez stulecia zamek był rozbudowywany oraz niszczony przez pożary. M.in. w 1603 roku spaleniu uległa najstarsza część zamku. Istniejący obecnie budynek to dawne skrzydło południowe, które w XIX wieku zostało odrestaurowane, a w latach osiemdziesiątych zaadaptowane na mieszkania.

Aleja Lipowa

Spacerując po Bierutowie warto zwrócić uwagę również na Aleję Lipową, która ma 110 lat, a obwód drzew dochodzi do 230 centymetrów.

Jak widzicie pierwsze wrażenia z miasta nie są zbyt pozytywne, ale wystarczy chociaż trochę zapoznać się z jego historią, żeby zrozumieć stan rzeczy. Przez lata zapomniane, spychane na margines miasto obecnie próbuje podnieść się z kolan. Ja widzę światełko w tunelu, ale na to potrzeba czasu i funduszy.