Nysa (opolskie) przewodnik po atrakcjach

Nysa jest bardzo ciekawym miastem w województwie opolskim, które odwiedziłem w kwietniu 2024 roku. Przyciągnęły mnie mury obronne, których zachowały się niewielkie fragmenty. We wrześniu 2024 Nysa została zalana podczas powodzi, która przeszła przez Polskę. Część z opisanych poniżej miejsc i atrakcji może wyglądać zupełnie inaczej niż na zdjęciach. Z uwagi na mury obronne włączyłem Nysę do projektu “Miasta stojące murem”. Zapraszam Was do lektury przewodnika po atrakcjach Nysy.

Co zobaczyć w Nysie?

Noclegi w Nysie

Nysa posiada całkiem sporą bazę noclegową. Osobiście nie nocowałem tam, jednakże na poniższej mapce z pewnością znajdziecie dla siebie ciekawy nocleg.

Restauracje w Nysie

Podczas zwiedzania Nysy odwiedziłem restaurację Kazamaty Pub & Restaurant mieszczącą się w Bastionie świętej Jadwigi. Jedzenie było bardzo smaczne i z całego serca Wam ją polecam, jednakże podczas wrześniowej powodzi lokal bardzo ucierpiał. Według informacji publikowanych na social mediach aktualnie trwają tam wciąż prace naprawcze, zatem jeśli tylko restauracja zostanie otworzona to zachęcam Was do spróbowania ich dobrej kuchni.

Nysa najważniejsze informacje

Nysa położona jest nad rzeką o tej samej nazwie. W pobliżu możecie zwiedzić również Otmuchów, Prudnik, Białą i Grodków, które odwiedziłem już w przeszłości. Nysa należy do najstarszych miast w regionie, najprawdopodobniej w X wieku istniała tam już osada, a pierwszy gród założył tam Bolesław Krzywousty. Wówczas miasto nie odgrywało zbyt dużej roli, ponieważ to położony niedaleko Otmuchów odgrywał większą rolę. Na przełomie XII i XIII wieku miasto zaczęło zyskiwać na znaczeniu, a w 1223 roku przyznano mu prawa miejskie. Na początku XIV wieku Nysa stała się stolicą księstwa nyskiego. W 1428 roku przez miasto przeszły wojska husyckie, niemniej miasto i tak się rozrastało. Pomogło w tym położenie przy szlakach handlowych. W 1493 roku została opublikowana “Kronika Świata”, w której Nysa była wspomniana jako znaczący ośrodek miejski w tej części Europy. XVI wiek przyniósł jeszcze większy rozkwit gospodarczy miasta, a Nysa otrzymała tytuł “Śląskiego Rzymu”. Od początku istnienia Nysa miała status twierdzy, straciła go dopiero w 1903 roku. Podczas walk w 1945 roku zniszczeniu uległo ponad 50% miejskiej zabudowy. W latach pięćdziesiątych część ruin starego miasta zostało rozebrane, a pozyskany materiał posłużył do odbudowy Warszawy.

Najciekawsze atrakcje w Nysie

Najciekawszą atrakcja Nysy jest oczywiście stare miasto, na którym zobaczyć można kościół katedralny i dzwonnicę. Są pozostałości murów obronnych i wieża Wrocławska. Do ważnych zabytków zaliczyć można również pozostałości fortyfikacji Twierdzy Nysa.

Mury obronne w Nysie

Pierwsze obwarowania drewniano-ziemne w Nysie istniały już w drugiej połowie XIII wieku. Te murowane powstały w połowie XIV wieku, swoje mury od wewnętrznej strony miasta miała również siedziba biskupów. Sam kształt obwarowań był zbliżony do czworoboku. Nie znalazłem nigdzie podanej oficjalnej długości murów, jednakże z pomiarów na Google Maps wyszło, że mogły one mieć około 1800 metrów długości. W XV wieku dobudowano zewnętrzny, dużo niższy mur, ale najprawdopodobniej nie otaczał on całego miasta. W głównej linii murów znajdowało się 28 baszt, a do miasta prowadziły cztery miejskie bramy Bracka na południowym zachodzie, Celna na południu, Ziębicka na zachodzie i Wrocławska na północy. Wieże dwóch ostatnich bram przetrwały do dzisiaj. Wieża bramy Ziębickiej powstała w XIV wieku i ma około 19 metrów wysokości. Wieża bramy Wrocławskiej również powstała w XIV wieku, ale w późniejszych stuleciach została podwyższona.

Do dzisiaj przetrwały wspomniane wcześniej wieże bramy Ziębickiej i Wrocławskiej i obecnie działają w nich punkty widokowe. Niewielki bardzo obniżony fragment muru o długości około 150 metrów zobaczyć można wzdłuż ulicy Chodowieckiego przy Teatrze Miejskim i Państwowej Akademii Nauk Stosowanych, a także w parku po południowo-wschodniej części miasta wzdłuż alei Józefa Lompy, gdzie dostrzec można również baszty.

Rynek i ratusz w Nysie

Rynek w Nysie jest sporym placem o wymiarach około 200 metrów na 100 metrów. W centralnej części znajdują się zabudowania oraz odbudowany ratusz. W południowej części zobaczyć można Fontannę Sukienniczą oraz Dom Wagi Miejskiej, który pierwotnie powstał na początku XVII wieku. W 1945 roku został zniszczony, a kilka lat po wojnie zrekonstruowany. Od północnej strony położony jest kościół św. Jakuba i św. Agnieszki i dzwonnica, o których przeczytacie w kolejnym akapicie. Stojący na rynku ratusz został odbudowany około 20 lat temu, aczkolwiek pierwszy wzmiankowano już w połowie XIV wieku. Ostatni istniejący ratusz rozebrano w 1728 roku, a wieża o wysokości 94 metrów przetrwała do 1945 roku. Aktualnie na obecnie istniejącej wieży mieści się punkt widokowy.

Bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie

Gotycki kościół św. Jakuba i św. Agnieszki znajduje na północ od Rynku przy Placu Katedralnym. Jego budowa rozpoczęła się w latach osiemdziesiątych XIV wieku, niemniej w trakcie prac budowlanych pożar miasta częściowo zniszczył budowaną świątynię, co spowodowało konieczność jej odbudowy. W 1474 roku rozpoczęto budowę wolnostojącej wieży. W 1542 roku kościół ponownie uległ pożarowi i nastąpiła jego ponowna odbudowa. Kolejne stulecia przyniosły następne wojny, w trakcie których świątynia doznawała uszkodzeń. Pod koniec II wojny światowej kościół uległ kolejnym zniszczeniom, a jego odbudowa trwała aż do początku lat sześćdziesiątych XX wieku. Warto dodać, że kościół zbudowano na romańskich fundamentach dawnej świątyni.

Kościół świętych Apostołów Piotra i Pawła

Kościół świętych Apostołów i Pawła w Nysie położony jest na południe od starego miasta. Zbudowano go w latach 1720-1727 nieopodal zbudowanego kilkanaście lat wcześniej klasztoru. Kościół przylegał do murów obronnych. Jego późno barokowe wnętrze zachwyca wyglądem, aczkolwiek można dostrzec również elementy rokokowe i klasycystyczne.

Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny

Kościół Zwiastowania NMP w Nysie położony jest przy ulicy Celnej. Powstał w połowie XIV wieku w stylu gotyckim z fundacji bogatej wdowy. Pierwotnie świątynia miała formę niewielkiej kaplicy Bożego Ciała, a w 1434 rozbudowano ją do wielkości niewielkiego kościółka.

Kościół św. Barbary

Kościół św. Barbary w Nysie położony jest przy Rynku Garncarskim. Zbudowano go w stylu gotyckim w 1428 roku. W wyniku późniejszych przebudów posiada elementy barokowe i renesansowe. Aktualnie użytkowany jest przez Ewangelików.

Kościół Wniebowzięcia NMP

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Nysie położony jest w obrębie murów miejskich przy Placu Solnym. Świątynia powstała pod koniec XVII wieku w stylu barokowym.

Kościół Jerozolimski pod wezwaniem św. Krzyża

Kościół Jerozolimski pod wezwaniem św. Krzyża położony jest poza granicami starego miasta przy Mieczysława I. Zbudowano go w 1633 roku i pełnił funkcje cmentarne.

Kościół św. Dominika

Kościół św. Dominika w Nysie położony jest nieco poza centrum przy Głowackiego. Ta barokowa świątynia powstała w XVIII wieku.

Fontanna Trytona

Fontanna Trytona w Nysie położona jest nieopodal Rynku przy zbiegu Celnej i Brackiej. Powstała na początku XVIII wieku i wzorowano ją na rzymskiej Fontannie Trytona.

Pałac Biskupi w Nysie

Pałac Biskupi w Nysie zobaczyć można na rogu ulic Grodzkiej i Biskupa Jarosława. Pierwotnie siedziba biskupów była dworem, a dopiero później przekształcono ją w zamek. Na przełomie XVII i XVIII wieku istniejący zamek przestał duchownym wystarczać i obok zamku wybudowano nowy pałac, a stare zabudowania straciły na znaczeniu. Sam zamek nie zachował się do dzisiaj. W dawnym pałacu mieści się obecnie Muzeum Powiatowe w Nysie, które podobno warto zobaczyć, gdyż ma nietuzinkowe eksponaty. Niestety było zamknięte podczas mojej podróży.

Budynek Starej Komendantury

Przy Grodzkiej w Nysie zobaczyć można niewielki barokowy pałac z połowy XVIII wieku, który pełnił funkcję siedziby garnizonu twierdzy Nysa.

Twierdza Nysa

Zwiedzając Nysę nie można pominąć miejskich fortyfikacji. Zobaczycie je w każdym zakątku miasta, aczkolwiek niektóre z nich są w opłakanym stanie, a niektóre w bardzo dobrym i można do nich wejść. Na chwilę obecną szacuje się, że porównując do początku XX wieku przetrwało około 50-60% umocnień. Najgorzej zachowane są te we wschodniej części miasta.

Z tych, na które warto zwrócić uwagę to Bastion św. Jadwigi położony nieopodal nyskiego rynku. Warto zwrócić uwagę również na Fort Wodny położony na obrzeżach Dzikiego Parku. Prawdziwa perełka to położony na północ od centrum miasta Fort Prusy, który niesamowicie prezentuje się z lotu ptaka. Obok nieco znajduje się również wieża ciśnień. Szczegóły dotyczące zwiedzania Fortu Prusy znajdziecie na tej stronie. Ciekawy jest również Fort 2 położony jeszcze bardziej na północ.

Parki w Nysie

Nysa jest bardzo zielonym miastem. Spacerując po mieście z pewnością warto zajrzeć do Parki Miejskiego, ale również do położonego na południowy zachód od starego miasta Parku Nysa. Zobaczyć można w nim nawet zielone papugi, aczkolwiek mi nie udało się ich znaleźć.

Nysa to niesamowite miasto, które doświadczyło powodzi we wrześniu 2024 roku i doznało wielu zniszczeń. Zdjęcia, które przedstawiłem w artykule pochodzą sprzed tego wydarzenia i obecny stan wielu obiektów może odbiegać od rzeczywistości.